Mikrobiologia

KIERUNEK STUDIÓW: BIOGOSPODARKA / ECTS: 4 / semestr: 1

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI

Status: kierunkowy

Wymagania wstępne: brak

Celem kształcenia jest zapoznanie studentów ze światem drobnoustrojów, wskazanie na ich rolę w najważniejszych procesach biologicznych. Zrozumienie znaczenia mikroorganizmów w funkcjonowaniu biocenozy, przemianach biogenów oraz ich wzajemnym wpływie na siebie i inne organizmy żywe. Uwypuklenie pożytecznej i szkodliwej roli drobnoustrojów w przyrodzie oraz wskazanie na ścisłe powiązania świata mikroorganizmów ze środowiskiem życia roślin, zwierząt i ludzi. Nabycia umiejętności praktycznego sterowania rozwojem i aktywnością mikroorganizmów bez wywierania negatywnego wpływu na środowisko naturalne.

Opis

Wykłady

1. Świat drobnoustrojów i ich miejsce w przyrodzie. Zarys historii rozwoju mikrobiologii i badań nad drobnoustrojami.

2. Diagnostyka i taksonomia drobnoustrojów.

3. Morfologia drobnoustrojów. Budowa i ultrastruktura komórek mikroorganizmów. Znaczenie podstawowych elementów strukturalnych w procesach życiowych mikroorganizmów.

4. Fizjologia bakterii, promieniowców i grzybów. Wpływ czynników fizykochemicznych środowiska na procesy życiowe drobnoustrojów.

5. Ekologia drobnoustrojów i wzajemne interakcje między mikroorganizmami w biocenozie oraz mikroorganizmami a organizmami wyższymi.

6. Najważniejsze procesy biochemiczne przeprowadzane przez drobnoustroje.

7. Mikrobiologia środowisk naturalnych i antropogenicznych.

8. Główne produkty metabolizmu drobnoustrojów wykorzystywanych przez człowieka na skalę przemysłową.Probiotyki.

9. Chorobotwórcze właściwości mikroorganizmów.

10. Mikrobiologiczne podstawy biotechnologii. Przemysłowe wykorzystanie mikroorganizmów.

Ćwiczenia

1. BHP na ćwiczeniach z mikrobiologii. Wyposażenie i zasady pracy w laboratorium. Podstawowe metody stosowane w pracowni mikrobiologicznej.

2. Podział podłóż mikrobiologicznych. Metody hodowli i przechowywania mikroorganizmów. Izolacja drobnoustrojów ze środowiska.

3. Technika sporządzania preparatów bakteriologicznych. Teoretyczne podstawy barwienia, podział barwników i metod barwienia. Morfologia bakterii. Czysta kultura, czysty szczep. Izolacja czystych kultur bakterii.

4. Namnażanie czystych kultur bakterii na skosy. Barwienie proste pozytywne. Budowa mikroskopu świetlnego, rodzaje mikroskopów. Technika posługiwania się mikroskopem imersyjnym.

5. Barwienie proste negatywne. Obserwacja ruchu bakterii w kropli wiszącej.

6. Barwienie złożone metodą Grama.

7. Morfologia i znaczenie promieniowców. Antybiotyki - definicja, działanie, producenci.

8. Wprowadzenie do mykologii. Technika sporządzania preparatów przyżyciowych. Drożdże - morfologia, systematyka i znaczenie. Próba na żywotność i odżywianie drożdży.

9. Grzyby strzępkowe - systematyka, morfologia i znaczenie. Podstawy diagnostyki mykologicznej.

10. Grzyby strzępkowe - cd. Grzyby toksynotwórcze i mykotoksyny.

11. Metody mikrobiologicznej analizy ilościowej – liczenie w komorach, metoda seryjnych rozcieńczeń.

12. Odczyt analiz. Podstawowe wskaźniki stanu sanitarno - higienicznego próbek.

13. Fermentacja mlekowa. Mikroflora fermentowanych produktów pochodzenia zwierzęcego (jogurty, kefiry, kwaśne mleko - wykonanie preparatów). Probiotyki.

14. Mikroflora kiszonych produktów pochodzenia roślinnego (kiszona kapusta i ogórki - wykonanie preparatów). Fermentacja masłowa. Szkodniki kiszonek. Barwienie przetrwalników bakteryjnych.

15. Podstawy diagnostyki bakteriologicznej. Hemoliza. Antybiogram. Wybrane drobnoustroje chorobotwórcze.

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego: 55 godziny (ECTS** 3,0)

w tym:

wykłady: 20 godz.

ćwiczenia i seminaria: 30 godz.

konsultacje: 3 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu: 2 godz.

Praca własna: 65 godz. (ECTS** 1,0)

Podstawowa:

H.G. Schlegel – Mikrobiologia ogólna. PWN, Warszawa. 2003;

W.J.H. Kunicki – Goldfinger – Życie bakterii. PWN, Warszawa 2005;

Z. Libudzisz, K.Kowal– Mikrobiologia techniczna T. 1 i 2, PWN, Warszawa. 2000; M.K. Błaszczyk – Mikrobiologia środowisk. PWN, Warszawa. 2010;

Uzupełniająca:

1.Trojanowska K., Giebel H., Gołębiowska B.2009. Mikrobiologia żywności. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.

2.3. Frączek K., Kozdrój J., 2016. Strain differentiation of airborne opportunistic microorganisms within a municipal landfill area as assessed by PCR MP metod. Aerobiologia. 32: 499-5511.

3.Ropek D., Frączek K. 2016. Mikrobiologiczna jakość powietrza w obiektach inwentarskich gospodarstw rolnych. Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine. Vol. 19, No. 3, 16-22

Wiedza:

- potrafi opisać morfologię i fizjologię różnych grup mikroorganizmów

- potrafi rozróżniać grupy systematyczne mikroorganizmów

- potrafi scharakteryzować mechanizmy funkcjonowania mikroorganizmów

Umiejętności:

- potrafi przygotować preparaty mikroorganizmów

- potrafi wykonać podstawowe analizy mikrobiologiczne

- potrafi użytkować podstawowy sprzęt mikrobiologiczny

Kompetencje społeczne

- potrafi rozwiązywać stawiane problemy i organizować pracę w zespole

- ma świadomość zasad funkcjonowania świata mikroorganizmów

Wykłady

Egzamin pisemny - test z wyboru i uzupełnienia; na ocenę pozytywną należy udzielić co najmniej 60% prawidłowych odpowiedzi na zadane pytania; udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 60%.

Ćwiczenia

Na ocenę pozytywną należy prawidłowo zaliczyć ćwiczenia laboratoryjne i odpowiedzieć na pytania kolokwium zaliczeniowego; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń projektowych w ocenie końcowej wynosi 40% .

-