Biogeochemia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | R.1s.BGC.NM.ROSXX |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Biogeochemia |
Jednostka: | Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej |
Grupy: |
Ochrona środ. 2 stopień, niestacj. 1 sem. Zagrożenia ekosystemów |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Celem przedmiotu jest zapoznanie z procesami zachodzącymi w litosferze, hydrosferze, atmosferze i biosferze, formami występowania pierwiastków chemicznych w warunkach naturalnego środowiska oraz przemianami, jakim one podlegają w cyklach biogeochemicznych. W czasie zajęć zostaną omówione definicje i podstawowe pojęcia, budowa sfer Ziemi, zachodzące w nich procesy i ich skutki. Będzie przedstawiona klasyfikacja pierwiastków w oparciu o ich role w łańcuchu troficznym, zostaną omówione pierwiastki niezbędne dla żywych organizmów oraz inne, które w nadmiarze mogą stanowić dla nich zagrożenie. |
Pełny opis: |
Tematyka wykładów: 1. Charakterystyka przedmiotu, wymagania dotyczące jego zaliczania, pojęcia podstawowe oraz literatura. 2-3. Rola i udział pierwiastków w budowie sfer Ziemi. Klasyfikacja geochemiczna pierwiastków, ich właściwości fizyczne i chemiczne. 4-5. Budowa i skład chemiczny litosfery. Przyczyny i skutki procesów migracji pierwiastków w skorupie ziemskiej. 6-7. Budowa hydrosfery. Specyficzne właściwości wody i jej znaczenie w przyrodzie. 8-9. Budowa atmosfery. Zjawiska zachodzące w atmosferze oraz zmiany wywołane antropopresja. 10-11. Biosfera - ekosystemy i ich produktywność, skład chemiczny żywych organizmów i migracja pierwiastków chemicznych w biosferze, synteza i rozkład substancji organicznej, geochemiczna rola biosfery. 12-13. Antroposfera - migracja pierwiastków w łańcuchu troficznym gleba(+woda+powietrze) > roślina > zwierze > człowiek. Pierwiastki śladowe w glebach oraz organizmach roślin i zwierząt na obszarach niezanieczyszczonych. 14-15. Skutki niedoboru oraz nadmiaru pierwiastków w organizmach żywych. Makroelementy i pierwiastki śladowe w produktach roślinnych jako wskaźnik ich jakości żywieniowej i zdrowotnej. Tematyka ćwiczeń: 1-4. Makroelementy (C, O, H, N, P, K, Ca, Mg, Na, S, Cl) – ich rola i cykle biogeochemiczne, możliwość ujemnego ich oddziaływania na żywe organizmy. 5-8. Niezbędne pierwiastki śladowe (Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo, Co, I, Cr, Ni) – ich rola i obieg w środowisku, zagrożenia wynikające z ich niedoboru lub nadmiaru. 9-12. Toksyczne i pozostałe pierwiastki śladowe (Hg, Cd, Pb, Li, Ba, Be, Pt itp.) – ich obieg w środowisku, oddziaływanie na metabolizm żywych organizmów. 13-15. Pierwiastki promieniotwórcze (Ce, Sr, Sc, Rn, U, Pu itp.) – źródła naturalne i antropogeniczne, przemiany, oddziaływanie na żywe organizmy. Statystyka przedmiotu: 1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: 150; ECTS: 6 2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: -; ECTS: - 3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2 4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne, projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: -; ECTS: - 5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 120; ECTS: 4,8 |
Literatura: |
Grzebisz W. 2008. Nawożenie roślin uprawnych. 1 Podstawy nawożenia. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa. Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. PWN, Warszawa. Koćmit A., Niedźwiecki E., Zabłocki Z. 1994. Gleboznawstwo z elementami geologii. Wyd. AR, w Szczecinie, Szczecin. Kollender-Szych A., Niedźwiecki E., Malinowski R. 2008. Gleby miejskie. Wyd. Naukowe AR w Szczecinie. Lis J., Pasieczna A. 1995. Atlas Geochemiczny Polski. Państw. Inst. Geol., Warszawa. Mercik S. (red.). 2002. Chemia rolna - Podstawy teoretyczne i praktyczne. Wyd. SGGW, Warszawa. Lityński T., Jurkowska H. 1982. Żyzność gleby i odżywianie się roślin. Wyd. PWN, Warszawa. Waleńczak Z. 1987. Geochemia organiczna. Wyd. Geologiczne, Warszawa. Weiner J. (tłum.) 2008. Życie i ewolucja biosfery. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Wiśniowska-Kielian B., Lipiński W. (red.). 2007. Ocena składu chemicznego roślin. Wyd. Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej, Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza, Kraków-Warszawa-Wrocław. Prace naukowe z zakresu tematyki przedmiotu. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza: - student posiada pogłębiona wiedzę teoretyczną o procesach zachodzących w litosferze, hydrosferze, atmosferze i biosferze oraz o roli pierwiastków i ich obiegu w przyrodzie, - definiuje zakłócenia migracji pierwiastków i ich skutki, - charakteryzuje objawy niedoboru lub nadmiaru pierwiastków w organizmach żywych, Umiejętności: - potrafi rozpoznać i ocenić przebieg zjawisk zachodzących w sferach ziemskich oraz skutki zagrożeń, jakie mogą nieść dla życia na Ziemi, - opisuje zakłócenia obiegu pierwiastków w materii nieożywionej, - umie ocenić i rozpoznać zakłócenia powodowane przez niedobór lub nadmiar składników w organizmach żywych, - ocenia jakość odżywczą i zdrowotną produktów roślinnych i wyciągnąć na tej podstawie praktyczne wnioski, Kompetencje społeczne: - organizuje pracę samodzielną i w zespołach w celu wykonania określonego zadania, - przełamuje tremę przed publicznym wystąpieniem, - nabiera pewności w prezentowaniu swoich poglądów w dyskusji, - docenia wpływ naturalnych zjawisk na życia na Ziemi i konieczność podejmowania odpowiedzialnych działań w przypadku ich negatywnych skutków, - rozumie potrzebę stałego pogłębiania wiedzy. |
Metody i kryteria oceniania: |
Oceny formujące (ćwiczenia): 1. ocena za indywidualne przygotowanie prezentacji multimedialnej na temat biogeochemii wybranego pierwiastka, umiejętność prezentowania oraz wykorzystania materiałów źródłowych, 2. ocena za aktywny udział w dyskusji po przedstawionych prezentacjach, 3. oceny z 2 sprawdzianów w trakcie semestru, Ocena końcowa: średnia ważona z ocen formujących (wagi ocen: 1 – 30%, 2 – 10%, 3 – 60%). Wykłady: ocena podsumowująca: egzamin testowy lub ustny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach. 1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%). 4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%). UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.