Nasiennictwo i szkółkarstwo

Cel kursu: Zapoznanie studentów z przebiegiem produkcji i kwalifikacji materiału siewnego oraz sposobami uszlachetniania i przechowywania nasion. Zapoznanie z tematyką związaną z otrzymywaniem sadzonek, krzewów i drzewek roślin sadowniczych. Tematyka: Podstawy produkcji materiału siewnego, rejonizacja produkcji nasiennej, przepisy i normy w nasiennictwie, kwalifikacja polowa i laboratoryjna materiału siewnego, uszlachetnianie materiału siewnego, przechowywanie, magazynowanie i obrót materiałem siewnym. Rozmnażanie drzew, szczepienie, okulizacja, przepisy prawne. Kryteria oceny: cykliczne sprawdziany pisemne, wykonanie projektu gospodarstwa szkółkarskiego. Forma zakończenia: egzamin.

WYKŁADY: Wprowadzenie do nasiennictwa, sposoby rozmnażania roślin, wyradzanie i odnawianie materiału siewnego. Funkcjonowanie firm nasiennych, kontraktacja materiału siewnego, gospodarstw i plantacji nasiennych, stopnie kwalifikacji materiału siewnego oraz jego oznaczanie. Polowa kwalifikacja materiału siewnego, izolacja przestrzenna i selekcja negatywna plantacji nasiennych, czynności kwalifikatora, lustracja plantacji nasiennych. Laboratoryjna kwalifikacja materiału siewnego: próbki i próbobranie, badania organoleptyczne, oznaczanie czystości nasion, zdolności kiełkowania, żywotności metodami biochemicznymi, wilgotności, wigoru, zdrowotności, tożsamości gatunkowej i odmianowej, badanie nasion powlekanych, badania specjalne nasion. Przepisy prawne w nasiennictwie, obrót materiałem siewnym, świadectwa kwalifikacji nasion, dokumentacja w nasiennictwie. Morfologia i anatomia nasion i roślin nasiennych. Uszlachetnianie nasion; metody agrotechniczne, technologiczne, fizjologiczne, nasiona sztuczne. Przechowywanie i magazynowanie nasion. Agrotechniczne podstawy produkcji nasiennej i rejonizacja produkcji nasiennej. Znaczenie szkółkarstwa, stan obecny szkółkarstwa w Polsce, Rys historyczny rozwoju szkółkarstwa, Przyrodnicze podstawy szkółkarstwa. Rozmnażanie generatywne i wegetatywne roślin, podkładki generatywne i wegetatywne. Prowadzenie szkółki w poszczególnych latach, cięcie i formowanie drzewek w szkółce, wymaganie pokarmowe i nawożenie szkółki. Przygotowanie szkółki do wykopywania, wykopywanie, sortowanie, przechowywanie, pakowanie i transport materiału szkółkarskiego. Rozmnażanie roślin jagodowych, leszczyny i orzecha włoskiego, przepisy prawne regulujące produkcję szkółkarską. ĆWICZENIA: Ocena zdolności kiełkowania nasion roślin ogrodniczych; porównanie kiełkowania epigeicznego i hypogeicznego. Ocena żywotności nasion metodami biochemicznymi; metoda tetrazolinowa i indygokarminowi. Ocena czystości nasion. Ocena zdolności kiełkowania kłębków buraka ćwikłowego; obliczanie masy 1000 kłębków i liczby kłębków w 1 gramie. Przegląd nasion uszlachetnianych różnymi metodami, omówienie sposobów pakowania nasion. Rozmnażanie generatywne roślin sadowniczych. Wydobywanie nasion, badanie czystości i żywotności nasion, stratyfikacja i wysiew nasion. Rozmnażanie roślin poprzez sadzonki zielne, zdrewniałe, podział roślin, szczepienie i okulizacja podkładek. Ścinanie podkładek w szkółce, czopowe i bezczopowe wyprowadzanie okulantów, pielęgnacja, cięcie i formowanie okulantów w szkółce. Sadzenie podkładek w szkółce, cięcie i formowanie drzewek dwuletnich, wyprowadzanie drzewek dwuletnich z jednoroczną koronką. Inwentaryzacja szkółki, przygotowanie szkółki do kwalifikacji, prowadzenie dokumentacji szkółkarskiej, praktyczne prowadzenie kwalifikacji materiału szkółkarskiego.

1. Black M., Bewley J.D., Halmer P. 2006. The Encyclopedia of Seeds: Science, Technology and Uses, CABI, London,UK.

2. ISTA (International Seed Testing Association). 2004. International Rules for Seed Testing. ISTA Zűrich, Switzerland.

3. Don R. 2003. ISTA Handbook for seedling evaluation. ISTA, Zűrich, Switzerland.

4. Duczmal K.W. 1993. Nasiennictwo ogrodnicze. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.

5. Duczmal K.W., Tucholska H. 2000. Nasiennictwo. Tom 1. Część ogólna. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań.

6. Dziennik Ustaw 2007. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania oraz jakości materiału siewnego. Dz.U. Nr 29, poz.189.

7. Rejman A. Szkółkarstwo roślin sadowniczych.

8. Ślaski J., Sękowski B. Szkółkarstwo szczegółowe.

9. Hrynkiewicz-Sudnik J., Sękowski B., Wilczkiewicz M. Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych.