Kształtowanie krajobrazu i ochrona przyrody
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | O.BFR.KKIO3.SM.OOGO2 |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Kształtowanie krajobrazu i ochrona przyrody |
Jednostka: | Zakład Botaniki i Fizjologii Roślin |
Grupy: |
Ogr, Ogr. z marketingiem (sadownictwo), 3 sem, stacj. mag. obowiązkowe |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Celem przedmiotu jest przybliżenie zasad kształtowania krajobrazu w oparciu o naukowe podstawy ochrony przyrody, oraz przybliżenie form ochrony przyrody i regulujących je aktów prawnych. Omówione zostają elementy i czynniki kształtujące krajobraz, oraz typologia krajobrazów z uwzględnieniem wpływu gospodarki człowieka. Prezentowane są współczesne zagrożenia dla przyrody ożywionej i nieożywionej oraz metody jej ochrony w Polsce i Unii Europejskiej, zwłaszcza takie aspekty jak projektowanie i zarządzanie obszarami krajobrazu chronionego, pielęgnacja i rekultywacja krajobrazów zdewastowanych, podstawowe akty prawne oraz konwencje międzynarodowe z zakresu ochrony przyrody. |
Pełny opis: |
Krajobraz jako przedmiot badań różnych dyscyplin naukowych - historyczne i współczesne definicje krajobrazu Elementy i czynniki kształtujące krajobraz. Typologia krajobrazów Klasyfikacja krajobrazów ze względu na przeobrażenia spowodowane gospodarką człowieka: krajobraz pierwotny, naturalny, kulturowy i zdewastowany. Gospodarowanie przestrzenią w różnych typach krajobrazu Motywy cel i przedmiot ochrony przyrody w ujęciu historycznym i współczesnym Współczesne zagrożenia przyrody ożywionej i nieożywionej: niszczenie i fragmentacja siedlisk, inwazje biologiczne, eksploatacja dzikich populacji, pozyskiwanie zasobów nieożywionych Ochrona gatunkowa in situ. Szacowanie i kategoryzacja zagrożenia gatunków na skutek antropopresji. Czynna ochrona małych populacji. Teoria metapopulacji Ochrona gatunkowa ex situ. Reintrodukcja i metaplantacja Typy i wybór obszarów chronionych z uwzględnieniem mozaikowatości krajobrazu: kryteria oceny, praktyczne metody wyznaczania, ochrona i monitoring. Ogniska bioróżnorodności w krajobrazie. Korytarze ekologiczne. Teoria biogeografii wysp. Przegląd wybranych obszarów chronionych w Polsce i na świecie: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne, obszary Natura 2000 Prawo w ochronie przyrody. Międzynarodowe aspekty ochrony przyrody. Konwencje o zasięgu światowym i europejskim (K. Ramsarska, CITES, Paryska, Bońska, Berneńska, Helsińska, Europejska Konwencja Krajobrazowa) Formy i kierunki postępowania prowadzące do rewitalizacji terenów poprzemysłowych Renaturalizacja obszarów zdegradowanych chemicznie Rośliny w krajobrazie miejskim Wyróżnianie podstawowych typów krajobrazu związanych ze stopniem i formą ingerencji człowieka - ćwiczenia terenowe na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego i Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych: 1. krajobraz naturalny - formy i metody ochrony zasobów przyrodniczych i charakterystycznych cech rodzimego krajobrazu. Rola i założenia ścieżek turystyczno-dydaktycznych. Pozytywne i negatywne skutki udostępniania obszarów chronionych dla wypoczynku i dydaktyki 2. kulturowy krajobraz rolniczy - układy pól, zadrzewienia śródpolne, korytarze ekologiczne. Kulturowe pejzaże historyczne 3. krajobraz zdewastowany w rejonie oddziaływania przemysłu górniczo-hutniczego - problemy, rekultywacja i rola sukcesji ekologicznej w zagospodarowaniu zwałowisk poprzemysłowych |
Literatura: |
1. PULLIN A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN, Warszawa. 2. RATYŃSKA H., KACZMAREK S., CIERZNIAK T., BEHNKE M. 2002. Ekologia, ochrona i kształtowanie krajobrazu. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej. 3. RICHLING A., SOLON J., 2002. Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa. 4. SYMONIDES E. 2008. Ochrona przyrody. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. 5. WIŚNIEWSKI J., GWIAZDOWICZ D.J. 2004. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu. 6. WOLSKI K., SZYMURA M., GIERULA A. 2006. Wybrane zagadnienia z ekologii krajobrazu. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza definiuje elementy i czynniki kształtujące krajobraz w ujęciu historycznym i współczesnym klasyfikuje różne typy krajobrazu i rodzaje gospodarowania przestrzenią opisuje najważniejsze zagrożenia dla różnorodności biologicznej i środowiska naturalnego charakteryzuje formy ochrony gatunkowej w Polsce kategoryzuje poszczególne formy ochrony obszarowej w Polsce kategoryzuje formy ochrony przyrody o zasięgu międzynarodowym rozróżnia zmiany zachodzące w środowisku naturalnym pod wpływem zanieczyszczeń chemicznych rozróżnia podstawowe formy renaturalizacji terenów zdegradowanych dostrzega rolę roślin w krajobrazie miejskim na kształtowanie jakości życia człowieka Umiejętności identyfikuje typy krajobrazu związane ze stopniem i formą ingerencji człowieka analizuje swoje działania pod kątem ochrony przyrody rozpoznaje zagrożenia dla środowiska wynikające z działalności człowieka przewiduje konsekwencje dla środowiska wynikające z prowadzenia nieprawidłowych działań dostosowuje swoje działania w kierunku ochrony środowiska naturalnego Kompetencje społeczne przewiduje wielopłaszczyznowe konsekwencje swoich działań oraz odpowiedzialność za podjęte decyzje dostrzega potrzebę wdrażania zachowań proekologicznych wspiera działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego podejmuje działania mające ograniczyć negatywne skutki działania na środowisko |
Metody i kryteria oceniania: |
Na ocenę 2 Nie wymienia poszczególnych typów krajobrazu Nie zna podstawowych form ochrony przyrody Nie zna ważniejszych zagrożeń dla środowiska naturalnego Nie identyfikuje podstawowych typów krajobrazu związanych ze stopniem i formą ingerencji człowieka Nie potrafi przewidzieć konsekwencji swoich działań dla środowiska naturalnego Nie jest świadomy wielopłaszczyznowych konsekwencji podjętych działań oraz własnej i zbiorowej odpowiedzialności za podjęte decyzje Ignoruje zagrożenia dla środowiska naturalnego i nie przywiązuje do nich uwagi Na ocenę 3 Wymienia poszczególne typy krajobrazu, ale nie wymienia ich cech charakterystycznych Wymienia podstawowe formy ochrony przyrody, ale ich nie potrafi opisać Wymienia główne zagrożenia dla środowiska naturalnego, ale ich nie charakteryzuje Zna kilka podstawowych typów krajobrazu związanych ze stopniem i formą ingerencji człowieka Potrafi teoretycznie przewidzieć konsekwencje swoich działań dla środowiska naturalnego Zna pojedyncze konsekwencje podjętych działań, ale nie rozumie istoty działań systemowych Ma świadomość zagrożeń i mówi o nich, ale nie przywiązuje do nich szczególnej uwagi Na ocenę 4 Wymienia poszczególne typy krajobrazu, wymienia ich cechy charakterystyczne Opisuje formy ochrony przyrody o zasięgu krajowym oraz podaje przykłady form ochrony przyrody o zasięgu międzynarodowym Wymienia i charakteryzuje zagrożenia dla środowiska naturalnego Identyfikuje podstawowe typy krajobrazu związane ze stopniem i formą ingerencji człowieka Przewiduje konsekwencje swoich działań dla środowiska naturalnego i potrafi zminimalizować wpływ działań najbardziej niebezpiecznych Jest świadomy wielopłaszczyznowych konsekwencji podjętych rozwiązań i częściowo uwzględnia je w swoich działaniach Ma świadomość zagrożeń i odczuwa potrzebę wprowadzania zachowań proekologicznych Na ocenę 5 Wymienia poszczególne typy krajobrazu, wymienia ich cechy charakterystyczne, przedstawia je w kontekście historycznym i współczesnym Wymienia i charakteryzuje formy ochrony przyrody o zasięgu krajowym i międzynarodowym oraz zna przykłady międzynarodowych konwencji dotyczących ochrony przyrody Wymienia i charakteryzuje zagrożenia dla środowiska naturalnego oraz zna ważniejsze sposoby ich ograniczania Identyfikuje podstawowe typy krajobrazu oraz określa stopień i formą ingerencji człowieka W pełni potrafi dostosować swoje działania w kierunku zminimalizowania ich szkodliwości dla środowiska naturalnego Jest świadomy wielopłaszczyznowych konsekwencji podjętych rozwiązań i uwzględnia je w swoich działaniach Ma świadomość zagrożeń oraz odczuwa potrzebę aktywnego włączania się w edukację i wprowadzanie zachowań proekologicznych |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.