Fitosocjologia
Informacje ogólne
| Kod przedmiotu: | O.BFR.9FITO.SI.OOGXX | Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
| Nazwa przedmiotu: | Fitosocjologia | ||
| Jednostka: | Zakład Botaniki i Fizjologii Roślin | ||
| Grupy: |
Ogr, Agroekol. i ochr. rosl, 4 sem, stacj. inż. fakultatywne Ogr, Agroekol. i ochr. rośli, 6 sem. stacj. inż. fakultatywne Ogr, Bioinżynieria, 4 sem. stacj. inż. fakultatywne Ogr, Bioinżynieria, 6 sem. stacj. inż. fakultatywne Ogr, Ogrod. z market, 4 sem, stacj. inż. fakultatywne Ogr, Ogrod. z market, 6 sem. stacj. inż fakultatywne Ogr, Sztuka ogrodowa, 6 sem. stacj. inż. fakultatywne |
||
| Punkty ECTS i inne: |
(brak)
  zobacz reguły punktacji |
||
| Język prowadzenia: | polski | ||
| Skrócony opis: |
Celem kursu jest nabycie praktycznych umiejętności wykonywania zdjęć fitosocjologicznych i ich wykorzystania w ocenie warunków siedliskowych i inwentaryzacji przyrodniczej, zapoznanie z różnorodnością i funkcjonowaniem zbiorowisk roślinnych na terenie Polski. W części wykładowej zostaną wprowadzone podstawowe pojęcia stosowane w fitosocjologii, założenia szkół fitosocjologicznych oraz scharakteryzowane ważniejsze typy zespołów roślinnych z uwzględnieniem ich struktury, warunków siedliskowych, zagrożeń i rozmieszczenia na terenie Polski. Ćwiczenia terenowe odbywają się na obszarze Wyżyny Miechowskiej (przełom kwietnia i maja) oraz w Krakowie (dzielnice Kostrze i Bodzów, początek czerwca) i są poświęcone praktycznemu wykonywaniu zdjęć fitosocjologicznych w różnych, cennych przyrodniczo zespołach roślinnych. |
||
| Pełny opis: |
Podstawy fitosocjologii: historia, nomenklatura fitosocjologiczna, działy fitosocjologii. Uwarunkowania biotyczne i abiotyczne łączenia się roślin w zbiorowiska. Główne założenia szkół fitosocjologicznych. Podstawy syntaksonomii Zdjęcie fitosocjologiczne jako podstawowa metoda badania zbiorowisk roślinnych. Gatunki charakterystyczne. Cechy analityczne zdjęć fitosocjologicznych – warstwowość, ilościowość, towarzyskość, żywotność, fenologia. Cechy syntetyczne – stałość, wierność fitosocjologiczna, syntetyczne ujęcie ilościowości. Zasady konstruowania tabel fitosocjologicznych Udział człowieka w kształtowaniu szaty roślinnej: roślinność pierwotna, naturalna, półnaturalna i antropogeniczna. Wpływ inwazyjnych gatunków roślin na rodzimą florę Przegląd ważniejszych zbiorowisk roślinnych Polski: lasy liściaste (grądy, buczyny, lasy jaworowe, łęgi, olsy, dąbrowy) Przegląd ważniejszych zbiorowisk roślinnych Polski bory sosnowe, świerkowe i jodłowe. Zbiorowiska wysokogórskie Zbiorowiska wydm nadmorskich i śródlądowych, roślinność halofilna. Łąki, murawy kserotermiczne i galmanowe Zbiorowiska roślinne zbiorników wodnych o zróżnicowanej trofii: oligo-, mezo- i eutroficznych. Torfowiska wysokie, niskie, przejściowe i ich zagrożenia Roślinność synantropijna: zbiorowiska segetalne i ruderalne Zbiorowisko roślinne jako układ dynamiczny: sukcesja, regresja, degeneracja, regeneracja, fluktuacja. Zagrożenia i formy ochrony różnych typów zbiorowisk roślinnych w Polsce Podstawy kartografii geobotanicznej. Interpretacja i możliwość wykorzystania map roślinności potencjalnej w kształtowaniu krajobrazu Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach leśnych, cz. I: grąd subkontynentalny (zespół Tilio-Carpinetum) Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach leśnych, cz. II. żyzna buczyna karpacka (zespół Dentario glandulosae-Fagetum) Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach leśnych, cz. III: ciepłolubna buczyna storczykowa (zespół Carici–Fagetum) Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach półnaturalnych, cz. I: murawa kserotermiczna; zespół omanu wąskolistnego (Inuletum ensifoliae) Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach półnaturalnych, cz. II: murawa kserotermiczna; zespół kostrzewy i strzęplicy nadobnej (Koelerio-Festucetum rupicolae) Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach półnaturalnych, cz. III: świeża łąka rajgrasowa (zespół Arrhenatheretum elatioris) Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych w zbiorowiskach półnaturalnych, cz. IV: zmiennowilgotna łąka trzęślicowa (zespół Junco-Molinietum) |
||
| Literatura: |
1. 1. MATUSZKIEWICZ W. 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa 2. SZAFER W., ZARZYCKI K. (red.), 1972. Szata Roślinna Polski. PWN, Warszawa 3. WYSOCKI CZ., SIKORSKI P., 2009. Fitosocjologia stosowana w ochronie i kształtowaniu krajobrazu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa uzupełniająca: 4. DZWONKO Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Vademecum Geobotanicum, Sorus Poznań-Kraków 5. FUKAREK F. 1967. Fitosocjologia. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 6. SCAMONI A. 1967. Wstęp do fitosocjologii stosowanej. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne |
||
| Efekty uczenia się: |
Wiedza definiuje podstawowe pojęcia dotyczące szaty roślinnej klasyfikuje poszczególne zespoły roślinne do wyższych syntaksonów charakteryzuje podstawowe typy zespołów roślinnych występujących na terenie Polski opisuje metodykę prawidłowego wykonywania zdjęć fitosocjologicznych wyjaśnia wpływ warunków siedliskowych na kształtowanie i funkcjonowanie różnych fitocenoz wiąże różne formy działalności człowieka ze strukturą i bioróżnorodnością roślinności półnaturalnej i synantropijnej Umiejętności posługuje się poprawną nomenklaturą fitosocjologiczną wykonuje zdjęcia fitosocjologiczne w różnych typach fitocenoz identyfikuje w terenie gatunki charakterystyczne dla różnych zespołów roślinnych, gatunki rzadkie lub chronione oraz niepożądane - inwazyjne wyróżnia w krajobrazie podstawowe typy zespołów roślinnych oraz najcenniejsze zbiorowiska na terenie Polsce interpretuje mapy roślinności potencjalnej w celu racjonalnego kształtowania krajobrazu znajduje zastosowanie dla rodzimych gatunków w projektowaniu ogrodów naturalistycznych zgodnie z wymaganiami siedliskowymi roślin Kompetencje społeczne docenia znaczenie szaty roślinnej w krajobrazie i ochronie bioróżnorodności akceptuje konieczność zachowania najcenniejszych zbiorowisk roślinnych kosztem ograniczenia presji urbanistycznej przewiduje konsekwencje środowiskowe i społeczne niszczenia najcenniejszych gatunków i siedlisk przyrodniczych w Polsce podporządkowuje się zasadom pracy zespołowej ze świadomością odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania |
||
| Metody i kryteria oceniania: |
Na ocenę 5 Poprawnie definiuje pojęcia stosowane w fitosocjologii, charakteryzuje podstawowe zespoły roślinne Polski. Opisuje związek funkcjonowania różnych typów roślinności z warunkami siedliskowymi i działalnością człowieka. Analizuje przyczyny zanikania niektórych zespołów roślinnych w Polsce. Klasyfikuje zespoły do wyższych jednostek syntaksonomicznych. Wyjaśnia zasady konstruowania tabel fitosocjologicznych. Samodzielnie i prawidłowo wykonuje zdjęcia fitosocjologiczne, identyfikuje w terenie gatunki charakterystyczne, cenne oraz niepożądane w zespołach roślinnych. Rozpoznaje w praktyce podstawowe zespoły roślinne Polski. Interpretuje mapy roślinności potencjalnej i wykorzystuje je w kształtowaniu krajobrazu, a także znajduje zastosowanie dla rodzimych gatunków roślin w projektowaniu zieleni zgodnie z ich wymaganiami siedliskowymi. Docenia znaczenie szaty roślinnej w krajobrazie i dla zachowania bioróżnorodności. Przewiduje negatywne konsekwencje środowiskowe i społeczne niszczenia najcenniejszych siedlisk przyrodniczych w Polsce. Jest świadomy potrzeby zachowania maksymalnej różnorodności zespołów roślinnych kosztem ograniczenia presji człowieka na środowisko. Proponuje formy aktywności w celu ochrony najcenniejszych obiektów przyrodniczych i uwzględnia je w swoich działaniach. Organizuje pracę zespołu. Na ocenę 4 Poprawnie definiuje pojęcia stosowane w fitosocjologii, ogólnie charakteryzuje podstawowe zespoły roślinne na terenie Polski wiążąc ich funkcjonowanie z określonym typem działalności człowieka i warunkami siedliskowymi. Samodzielnie wykonuje zdjęcia fitosocjologiczne, identyfikuje w terenie gatunki charakterystyczne i rozpoznaje podstawowe zespoły roślinne Polski. Interpretuje mapy roślinności potencjalnej. Docenia znaczenie szaty roślinnej w krajobrazie i dla zachowania bioróżnorodności. Jest świadomy potrzeby zachowania najcenniejszych zespołów roślinnych kosztem ograniczenia presji człowieka na środowisko. Aktywnie pracuje w zespole. Na ocenę 3 Ogólnie definiuje podstawowe pojęcia stosowane w fitosocjologii oraz wymienia zespoły roślinne, z którymi zetknął się podczas ćwiczeń terenowych. Wykonuje zdjęcia fitosocjologiczne, identyfikuje niektóre gatunki charakterystyczne i na tej podstawie rozpoznaje w terenie zespoły, z którymi zetknął się podczas ćwiczeń terenowych Docenia znaczenie szaty roślinnej w krajobrazie, jednak nie dostrzega znaczenia postawy człowieka dla zachowania bioróżnorodności. Pracuje w zespole. Na ocenę 2 Nie zna podstawowych pojęć stosowanych w fitosocjologii i nie wymienia podstawowych zespołów roślinnych. Nie zna metodyki wykonywania zdjęć fitosocjologicznych. Nie jest świadomy znaczenia szaty roślinnej w krajobrazie i ochronie bioróżnorodności. Nie podporządkowuje się zasadom pracy zespołowej. |
||
| |||||
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.