Wirusologia

Przedmiot kierunkowy-obowiązkowy, 4 semestr studiów

Wymagania wstępne: znajomość podstaw biologii komórki

Tematyka zajęć:

Wykłady - 30 godz.

1. Historia badań wirusologicznych. Typy morfologiczne wirionów, rozmiary, budowa i skład molekularny cząstek; symetria kapsydu i wirionu; postulaty Kocha w badaniach wirusologicznych. Konfiguracja genomu (genomy jedno- i wieloskładnikowe), funkcje białek wirusowych; porównanie rozmiarów komórek i infekujących je patogenów; nomenklatura i podstawowe kryteria klasyfikacji wirusów. Pojęcia szczepu i izolatu.

2. Systemy replikacji wirusów. Podstawy systematyki. Przechowywanie i ekspresja informacji genetycznej; zmienność wirusów. Rekombinanty i pseudorekombinanty, wirusy niekompletne, wirusy ułomne, wirusy satelity, satelitarne RNA.

3. Definicja choroby. Przemieszczanie się wirusów na krótki i na daleki dystans; okres latencji, zakażenia bezobjawowe (infekcja latentna), Symptomatologia - objawy lokalne i systemiczne roślin; zmiany ich charakteru i zawartości wirusa w miarę rozwoju osobniczego, faza szoku infekcyjnego i ozdrowienia. Sposoby przenoszenia wirusów roślinnych w przyrodzie (czynniki biotyczne i abiotyczne) Metody zwalczania chorób wirusowych; prewencyjne i terapeutyczne metody pozyskiwania materiału niezawirusowanego. Ekologia i epidemiologia chorób wirusowych roślin. Odporność na wirusy, współzależność wirusa i gospodarza (host/non host), typy reakcji oraz stosowane procedury.

Ćwiczenia laboratoryjne - 15 godz.

1. Zasady pracy z materiałem wirusowym w warunkach laboratoryjnych i szklarniowych. Rozmnażanie wegetatywne w aspekcie eidemiologii chorób wirusowych roślin. Terapeutyczne metody pozyskiwania materiału roślinnego wolnego od infekcji wirusowych. Termoterapia. 2. Wykrywanie i identyfikacja wirusów, tok postępowania oraz wykorzystanie metod biologicznych, serologicznych, ME, i molekularnych; rozdzielanie gatunków wirusów przy infekcjach mieszanych.

3. Objawy cytologiczne i zmiany anatomiczne wywołane porażeniem wirusowym. Epiderma i jej wytwory – sporządzanie preparatów w celu obserwacji ciał wtrętowych. Porównania budowy anatomicznej zdrowego, kontrolnego liścia rośliny wskaźnikowej (Nicotiana tabacum ‘Samsun’) z budową liścia systemicznie porażonego ToMV.

Podstawowa:

Goździcka-Józefiak A. 2019. Wydawnictwo Naukowe PWN

Kryczyński S. 2010. Wirusologia roślinna. Wydawnictwo Naukowe PWN

Kryczyński S. 2005. Zasady identyfikacji i klasyfikacji wirusów roślin. Fundacja Rozwój SGGW

Uzupełniająca:

Hull R. 2014. Plant Virology. Elsevier Academic Press Inc.

Rossinck M.J (ed.) 2018. Plant virus evolution. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg

Wiedza - student zna i rozumie:

- terminologię, metodologię i problematykę badawczą dotycząca wirusologii

- morfologię, budowę fizykochemiczną wirusów i podstawowe aspekty ich aktywności biologicznej

- możliwości wykrywania wirusów i zapobiegania chorobom wirusowym

- zagadnienia dotyczące klasyfikacji, systematyki i teorii ewolucji wirusów

- mechanizmy patogenezy i podstawy epidemiologii chorób wirusowych

Umiejętności - student potrafi:

- postępować zgodnie z metodyką diagnostyki wirusologicznej i właściwie interpretować uzyskane wyniki

- zastosować odpowiednią procedurę w celu zapobiegania porażenia materiału roślinnego bądź, w razie potrzeby, jego terapii - poprawnie scharakteryzować endobiotyczne czynniki infekcyjne

- wykonywać nieskomplikowane prace laboratoryjne w zakresie poznawanej dziedziny wiedzy

Kompetencje społeczne - student jest gotów do:

- podejmowania pracy zespołowej na ćwiczeniach laboratoryjnych

- właściwej obsługi swojego stanowiska pracy

Wykłady: Sprawdzian pisemny z pytaniami otwartymi i testowymi. Ocena ońcowa jest średnią arytmetyczną liczoną z oceny uzyskanej z ćwiczeń i egzaminu (50% w ocenie końcowej).

Ćwiczenia: Ocena pracy pisemnej, demonstracja praktycznych umiejętności, rozwiązanie zadania problemowego (50%)