Gleboznawstwo

Gleba jako element środowiska przyrodniczego; abiotyczne i biotyczne czynniki glebotwórcze. Występowanie i charakterystyka najważniejszych skał glebotwórczych, wietrzenie skał i minerałów; uziarnienie, skład mineralny i chemiczny produktów wietrzenia i akumulacji. Funkcjonowanie trójfazowego układu gleby, ocena stosunków wodno-powietrznych gleb w kształtowaniu optymalnych warunków wegetacji roślin. Przemiany związków organicznych w glebie, rola próchnicy, zagadnienia sorpcji; budowa i skład kompleksu sorpcyjnego. Systematyka gleb Polski, charakterystyka głównych jednostek gleb Polski i ich geografia. Zasoby gleb Polski. Waloryzacja rolnicza, żyzność gleb i poza produkcyjne funkcje gleby.

Treści kształcenia

Gleba jako element środowiska przyrodniczego. Czynniki glebotwórcze. Występowanie i charakterystyka najważniejszych skał glebotwórczych (magmowych, metamorficznych i osadowych). Procesy glebotwórcze.

Wietrzenie skał i minerałów – uziarnienie, skład mineralny i chemiczny produktów wietrzenia i akumulacji. Struktura gleby. Główne cechy morfologiczne gleb. Główne poziomy genetyczne o poziomy diagnostyczne gleb.

Trójfazowy układ gleby – wpływ na kształtowanie właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby.

Substancja organiczna gleby. Organizmy glebowe. Przemiany związków organicznych w glebie, rola próchnicy glebowej. Odczyn i rodzaje kwasowości gleby.

Właściwości sorpcyjne gleby. Budowa i skład kompleksu sorpcyjnego gleby, rodzaje sorpcji glebowej. Buforowość gleby.

Systematyka gleb Polski, bonitacja gleb, kompleksy przydatności rolniczej gleb.

Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej i funkcje poza produkcyjne gleby.

Agronomiczne kategorie gleb. Oznaczanie składu mechanicznego gleby metodą Casagrande w modyfikacji Prószyńskiego.

Fizyczne właściwości gleb i podłoży. Oznaczanie gęstości objętościowej, porowatości i pojemności powietrznej gleb mineralnych metodą cylinderka Kopeckiego. Oznaczanie gęstości podłoży organicznych metodą Bagg-Olsena. Woda w glebie – oznaczanie pojemności wodnych i przepuszczalności gleb.

Glebowa substancja organiczna. Oznaczanie zawartości próchnicy metoda Tiurina. Metoda wyżarzania. Oznaczanie wskaźnika wodoodporności agregatów glebowych metodą przesiewania na mokro wg Kullemana.

Właściwości sorpcyjne gleb. Oznaczanie pojemności sorpcyjnej gleb metodą Kappena. Kwasowość hydrolityczna. Oznaczanie kwasowości metodą Daikuhary.

Profile glebowe – systematyka i charakterystyka gleb.

Ćwiczenia terenowe – wykonanie odkrywki glebowej

Podstawowa:

1. Dobrzański B., Zawadzki S. Gleboznawstwo. PWRiL Warszawa, 1997

2. Uggla H. Gleboznawstwo rolnicze PWN Warszawa, 1981

3. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusikiewicz Z. Badania ekologiczno-gleboznawcze. PWN Warszawa, 2004

Uzupełniająca:

1. Starck J. Uprawa roli i nawożenie roślin ogrodniczych. PWRiL Warszawa, 1997

Wiedza

Gleba_W01 Zna czynniki glebotwórcze. Charakteryzuje ważniejsze skały glebotwórcze oraz procesy glebotwórcze.

Gleba_W02 Rozpoznaje i opisuje główne cechy morfologiczne gleb, poziomy genetyczne i poziomy diagnostyczne gleb.

Gleba_W03 Ma wiedzę z zakresu kształtowania właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleby. Definiuje odczyn i rodzaje kwasowości gleby.

Gleba_W04 Ma podstawową wiedzę z zakresu glebowej materii organicznej, funkcjonowania organizmów glebowych, przemian związków organicznych w glebie oraz roli próchnicy glebowej.

Gleba_W05 Rozumie pojęcie sorpcji glebowej, zna budowę kompleksu sorpcyjnego gleby, rozróżnia rodzaje sorpcji glebowej.

Gleba_W06 Wykazuje znajomość systematyka gleb Polski, bonitacji gleb, kompleksów przydatności rolniczej gleb.

Zna funkcje poza produkcyjne gleby.

Umiejętności

Gleba_ U01 Potrafi oznaczyć skład mechaniczny gleby metodą Casagrande w modyfikacji Prószyńskiego..

Gleba_U02 Posiada umiejętność oznaczania gęstości objętościowej, porowatości i pojemności powietrznej gleb mineralnych metodą cylinderka Kopeckiego oraz podłoży organicznych metodą Bagg-Olsena. Potrafi oznaczyć pojemność wodną i przepuszczalność gleb.

Gleba_U03 Wymienia metody oznaczania zawartości próchnicy w glebie. Potrafi oznaczyć zawartość próchnicy metodą Tiurina.

Posiada umiejętność oznaczenia wskaźnika wodoodporności agregatów glebowych metodą przesiewania na mokro wg Kullemana.

Gleba_U04 Oznacza pojemność sorpcyjną gleb metodą Kappena, kwasowość hydrolityczną i wymienną metodą Daikuhary.

Gleba_U05 Potrafi rozpoznać układ poziomów genetycznych w profilu glebowym. Zna systematykę i charakterystykę gleb.

Kompetencje społeczne

Gleba_ K01 Potrafi pracować w grupie i kierować małym zespołem. Posiada odpowiedzialność za wspólnie realizowane zadanie.

Gleba_ K02 Posiada świadomość zagrożeń działalności rolniczej oraz odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego.

Wykłady

701 egzamin pisemny ograniczony czasowo

ćwiczenia

101 sprawdzian wiedzy

203 zaliczenie raportu/sprawozdania z prac laboratoryjnych/ćwiczeń praktycznych (indywidualne, grupowe)

403 zaliczenie/ocena pracy pisemnej, recenzji, eseju