Gospodarka nasienna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | L.EX.016.NM.LLSXX |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Gospodarka nasienna |
Jednostka: | Zakład Genetyki, Nasiennictwa i Szkółkarstwa Leśnego |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Pełny opis: |
Wykłady (13 godz.): 1. Wiadomości wstępne. Cel i zakres przedmiotu. Podstawowe pojęcia z zakresu nasiennictwa leśnego (przypomnienie). Regulacje prawne w nasiennictwie leśnym. Dyrektywa unijna, Ustawa o lmr. Rozporządzenia ministerstwa środowiska. Regionalizacja nasienna w Polsce oraz w innych państwach europejskich. 2. Obradzanie. Baza nasienna. Ocena urodzaju. Komunikaty urodzaju. Pory dojrzewania i terminy zbioru owoców oraz nasion drzew i krzewów leśnych. Technika zbioru nasion. Metody zbioru. Wielkość zbioru nasion u wybranych gatunków. 3. Sposoby pozyskiwania nasion. Wydobywanie nasion z owoców mięsistych i suchych. Budowa szyszek i podstawy teoretyczne ich wyłuszczania. Wydajność wyłuszczanych nasion. Proces technologiczny wyłuszczania wybranych gatunków drzew. 4. Dojrzewanie i rozsiewanie nasion. Dojrzewanie i kiełkowanie nasion w warunkach naturalnych. Glebowy bank nasion. Sposoby dyspersji nasion (anemochoria, zoochoria, hydrochoria). Omówienie przerywania spoczynku (stratyfikacji) nasion u wybranych gatunków drzew i krzewów. 5. Zasady obrotu leśnym materiałem rozmnożeniowym. Kategorie lmr. Wymagania dla lmr w formie nasion. Rok dojrzewania nasion. Dostawcy i Rejestr Dostawców. Prowadzenie dokumentacji. Zasady mieszania lmr z różnych obiektów nasiennych. Rodzaje etykiet. 6. Zasady obrotu leśnym materiałem rozmnożeniowym. Nadzór nad właściwym obrotem lmr (Biuro Nasiennictwa Leśnego). Rodzaje świadectw: krajowe, międzynarodowe. Wymagania fitosanitarne związane z obrotem lmr. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. 7. Kontrola jakości nasion (SON SKN). Przepisy krajowe i przepisy ISTA. Certyfikacja stacji oceny. Aplikacje (programy) stosowane w nasiennictwie: SON, SON_WWW, Meldunek urodzaju, SEMEN. Ćwiczenia kameralne (10 godz.): 1. Przygotowanie nasion do oceny i kontroli żywotności. Metody biofizyczne oceny nasion – konduktometryczna (dyfuzja jonów), rentgenowska. 2. Metody biochemiczne oceny żywotności. Preparowanie zarodków. Barwienie związkami chemicznymi – test tetrazolinowy, test indygokarminowy. 3. Kontrola nasion przechowywanych. Wigor. Test szybkiego starzenia się nasion. 4. Sztuczne nasiona. Somatyczna embriogeneza – szybki, wydajny sposób wegetatywnego rozmnażania roślin. 5. Statystyka obradzania. Prognozowanie i ocena urodzaju nasion (stopień urodzaju, odsetek nasion, współczynnik powtarzalnosci urodzaju). Przygotowanie meldunku o urodzaju nasion Ćwiczenia terenowe (7 godz.): Urodzaj nasion: Wykonanie oceny urodzaju w obiekcie nasiennym. Opracowanie zebranych danych zgodnie z wymogami aplikacji "Meldunek urodzaju". Organizacja i przeprowadzenie zbioru nasion: Przepisy BHP. Sposoby zbioru nasion: zbiór z drzew stojących (matecznych), zbiór na płachty. Test zdrowotności. Wyłuszczarnia szyszek: technologia pozyskiwania nasion z szyszek sosny i modrzewia, odskrzydlanie nasion. |
Literatura: |
Literatura podstawowa: 1. Bitka R., Kulej M., Sabor J. 1978: Nasiennictwo i selekcja drzew leśnych. Skrypt do ćwiczeń. Cz. I. Nasiennictwo. Wydanie II, AR Kraków. 2. Gil W., Kinelski S. 2003: Nasiona i siewki drzew. Wyd. Multico, Warszawa. 3. Suszka B. 2000: Nowe technologie i techniki w nasiennictwie leśnym. Wyd. Bogucki, Warszawa. 4. Suszka B., Muller C, Bonnet-Masimbert M. 1994: Nasiona leśnych drzew liściastych. Od zbioru do siewu. PWN Warszawa-Poznań. 5. Załęski A. (red.) i in. 1995: Nasiennictwo leśnych drzew i krzewów iglastych. Wyd. Świat, Warszawa. 6. Załęski A. (red.) i in. 2000: Zasady i metodyka oceny nasion w Lasach Państwowych. Wyd. CILP Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1. Aniśko E., Witowska O., Załęski A. 2006. Wpływ warunków suszenia nasion brzozy brodawkowatej, olszy czarnej, sosny zwyczajnej i świerka pospolitego na ich żywotność. Leśne Prace Badawcze, 67(2): 91–113. 2. Bonner F.T., Karrfalt R.P. (red.) 2008. The woody plant seed manual. Agricultular Handbook, 727. 3. Grzesiuk S., Kulka K. 1981. Fizjologia i biochemia nasion. PWRiL Warszawa. 4. Grzywacz P., Orzeszko-Rywka A. 2007. Tradycyjne i nowoczesne metody oceny wigoru nasion. Postępy Nauk Rolniczych, 5:78–89. 5. Witowska O., Aniśko E., Załęski A. 2009. Wpływ warunków podsuszania nasion modrzewia europejskiego, daglezji zielonej i sosny górskiej przeznaczonych do długookresowego przechowywania na ich żywotność. Leśne Prace Badawcze, 70(3): 253–269. 6. Załęski A. 2003. Wpływ różnych metod pozyskania nasion świerka pospolitego (Picea abies L. Karst.) na ich żywotność i predyspozycje do przechowywania długoterminowego. Prace IBL, Seria A, 1(951): 7–22. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza: 1. Ma rozrzeszoną wiedzę z zakresu planowania, organizacji, nadzoru i kierowania gospodarką nasienną w obiektach nasiennych oraz obrotem nasionami na rynku krajowym i międzynarodowym. 2. Zna działanie programów (aplikacji webowych) dotyczących nasiennictwa leśnego funkcjonujące w Lasach Państwowych. Umiejętności: 1. Potrafi przygotować nasiona do oceny i kontroli jakości według jednolitych zasad postępowania w obrocie krajowym i międzynarodowym. Dobiera odpowiednią metodę i wykonuje ocenę żywotności nasion. Interpretuje uzyskane wyniki i opracowywuje raport końcowy. 2. Wykonuje prognozę i ocenę urodzaju nasion w obiekcie nasiennym i przygotowuje informacje zgodnie z wymaganiami aplikacji "Meldunek urodzaju". Kompetencje społeczne: 1. Pracuje w grupie, pełniąc w niej różne role. Prawidłowo określa metody związane z wykonywanym zadaniem oraz kompetencje współpracującej grupy. |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykład: a) przeprowadzenie analizy obradzania dla wybranego gatunku na podstawie danych wieloletnich (praca w małych zespołach). b) zaliczenie pisemne, ograniczone czasowo, bez dostepu do podręczników, z zakresu zagadnień omawianych w ramach przedmiotu. Ćwiczenia kameralne: Zaliczenie raportu z prac laboratoryjnych, umiejętność rozwiązania zadania problemowego, wykonania analizy (praca w małych zespołach). Ćwiczenia terenowe: Zaliczenie raportu z prac terenowych (praca w małych zespołach). |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.