Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Nasiennictwo, szkółkarstwo z genetyką leśną

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: L.A5.NSZGEL.SI.LLSOX
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Nasiennictwo, szkółkarstwo z genetyką leśną
Jednostka: Katedra Ekologii i Hodowli Lasu
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 5.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Pełny opis:

Wykłady 30 godz.

Tematyka zajęć Wiadomości wstępne. Cel i zakres przedmiotu. Związek z innymi dyscyplinami. Biologia nasion. Fizjologiczne podstawy zawiązywania się kwiatów, zdolność drzew do generatywnego rozmnażania. Powstawanie i budowa owoców i nasion, ich stadia rozwojowe oraz kryteria oceny dojrzałości. Okres spoczynkowy nasion i metody jego przerywania. Ocena stanu biochemicznego nasion. Nasiona kategorii „orthodox” i „recalcitrant”. Rozmnażanie wegetatywne.

Nasiennictwo leśne. Baza nasienna. Możliwości i kryteria wyboru drzewostanów nasiennych w terenach górskich i w różnych strefach zagrożenia. Wybór drzew doborowych, zakładanie plantacji nasiennych i plantacji zachowawczych.

Nasiennictwo leśne. Zbiór i wyłuszczanie nasion. Prognozowanie urodzaju. Ocena jakości owoców i nasion przed zbiorem. Organizacja i sposoby zbioru nasion, szyszek i owoców. Sprzęt techniczny, łuszczenie szyszek. Typy wyłuszczarni. Technologia procesu wyłuszczania.

Nasiennictwo leśne. Przechowywanie i transport nasion. Przygotowanie nasion do przechowywania. Podsuszanie i suszenie. Metody przechowywania materiału siewnego gatunków iglastych i liściastych. Wpływ stanu spoczynku i stopnia dojrzałości na przechowywanie owoców i nasion. Stratyfikacja. Zasady długookresowego przechowywania nasion. Opakowanie, transport nasion i szyszek..

Przechowywanie i transport nasion. Fizjologiczne podstawy przechowywania nasion. Metody przechowywania krótko- i długoterminowego. Stratyfikacja. Warunki zewnętrzne przechowywania. Opakowanie, transport nasion i szyszek.

Nasiennictwo leśne. Metody zabezpieczania nasion. Przysposabianie nasion do wysiewu. Kontrola jakości nasion. Ocena żywotności. Zwalczanie szkodników nasion.

Szkółkarstwo leśne. Charakterystyka metod produkcji sadzonek. Zewnętrzne uwarunkowania produkcji sadzonek w szkółkach otwartych, rodzaje szkółek, organizacja produkcji, metody produkcji materiału sadzeniowego w kontrolowanych warunkach zewnętrznych (namioty foliowe i inspekty).

Szkółkarstwo leśne. Hodowla materiału odnowieniowego w strefach dużego zagrożenia. Stopień zagrożenia. Optymalizacja lokalizacji obiektów szkółkarskich. Wybór metod produkcji. Możliwości optymalizacji warunków zewnętrznych produkcji.

Szkółkarstwo leśne. Prace szkółkarskie. Przygotowanie gleby. Zasady płodozmianu. Zabiegi uprawowe. Nawożenie i wapnowanie. Siewy. Prace pielęgnacyjne. Szkółkowanie. Zasady inwentaryzacji i oceny sadzonek. Wyjmowanie, dołowanie i transport sadzonek.

Szkółkarstwo leśne. Nowoczesne technologie produkcji sadzonek. Produkcja sadzonek na sztucznych substratach. Sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym. Specjalne metody produkcji materiału odnowieniowego.

Podstawy genetyki drzew leśnych. Zagadnienia wstępne. Teoria genu. Mechanizm dziedziczenia cech. Skład genetyczny populacji – prawo Hardy-Weinberga. Rodzaje selekcji. Wskaźniki selekcyjne.

Podstawy genetyki drzew leśnych. Zmienność wewnątrzgatunkowa drzew leśnych. Istota i przyczyny zmienności. Rola doświadczeń proweniencyjnych w ocenie genetycznej zmienności wewnątrzgatunkowej. Zasady selekcji odpornościowej. Zmienność rasowa podstawowych gatunków lasotwórczych. Formy morfologiczne, krzyżówki, mutanty.

Podstawy genetyki drzew leśnych. Substancje markerowe. Rola substancji markerowych w identyfikacji genów i genotypów odpornych na czynniki antropogeniczne populacji drzew leśnych. Markery izonezymowe, monoterpenowe i fenolowe.

Podstawy genetyki drzew leśnych. Programy selekcji. Zasady opracowania programów selekcyjnych. Programy selekcyjne drzew leśnych w Polsce. Praktyczne wykorzystanie wyników hodowli selekcyjnej. Testowanie potomstwa.

Podstawy genetyki drzew leśnych. Regionalizacja nasienna. Zasady podziału na regiony nasienne w Polsce. Regionalizacja pionowa. Transfer nasion i sadzonek. Zastosowanie regionalizacji w praktyce gospodarstwa leśnego. Ustawa o leśnym materiale rozmnożeniowym.

Program zachowania i ochrony zasobów genetycznych drzew leśnych. Metody i techniki ochrony. Zasoby genetyczne „in situ” i „ex situ”. Określenie stopnia zagrożenia. Kryteria oceny wartości genetycznej. Metody ochrony materiału biologicznego. Leśny Bank Genów Kostrzyca.

Ćwiczenia (ćwiczenia laboratoryjne, projektowe) 30 godz.

Tematyka zajęć Nasionoznawstwo: kwiaty, kwiatostany, powstawanie nasion, rodzaje owoców i nasion, rozpoznawanie nasion gatunków iglastych i liściastych drzew i krzewów leśnych. Normy techniczne (terminy kwitnienia i obradzania, ciężar 1000 nasion, zdolność i energia kiełkowania, orientacyjne normy wysiewu).

Siewki drzew i krzewów leśnych: rozpoznawanie siewek wybranych gatunków drzew.

Ocena i klasyfikacja materiału siewnego: określenie metod pobierania reprezentacyjnych prób nasion, ustalenie podstawowych parametrów żywotności nasion (energia kiełkowania, zdolność kiełkowania, średni czas kiełkowania) metodami biologicznymi (próba kiełkowania) oraz metodą krojenia, określenie czystości, ciężaru 1000 nasion oraz wilgotności według norm krajowych i międzynarodowych ISTA. Klasyfikacja nasion oraz zasady wystawiania świadectw oceny w obszarze krajowym.

Planowanie i organizacja produkcji szkółkarskiej: optymalizacja wyboru miejsca pod szkółkę, zasady zmianowania i płodozmianu, projekt zagospodarowania czasowo-przestrzennego obiektu szkółkarskiego.

Określanie struktury genetycznej populacji drzew leśnych: określanie zawartości terpenów i izoenzymów w tkankach roślinnych. Wyliczanie parametrów genetycznych populacji. Określenie zróżnicowania genetycznego.

Realizowane efekty kształcenia NSZGEL_U01, NSZGEL_U02, NSZGEL_U03, NSZGEL_U04, NSZGEL_U05, NSZGEL_K01, NSZGEL_K02

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny Sprawdzian wiedzy (minimum 65% poprawnych odpowiedzi do uzyskania oceny 3.0), sprawdzian umiejętności rozpoznawania nasion i siewek, zaliczenie projektu; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych i projektowych w ocenie końcowej wynosi 80%.

Literatura:

Podstawowa 1. Chałupka W. (red.) i in. 2011. Program zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew leśnych w Polsce na lata 2011-2035. Wyd. CILP, Warszawa.

2. Sobczak R. (red.) i in. 1999: Szkółkarstwo leśne, ozdobne i zadrzewieniowe. Wyd. Świat, Warszawa.

3. Suszka B., Muller C, Bonet-Masimbert M. 1994: Nasiona leśnych drzew liściastych. Od zbioru do siewu. PWN Warszawa-Poznań.

4. Tylkowski T. 2016. Przedsiewne traktowanie nasion drzew, krzewów, pnączy i krzewinek. Wyd. CILP, Warszawa.

5. Wesoły W.,Hauke M. (red.) i in. 2009. Szkółkarstwo leśne od A do Z. Wyd. CILP. Warszawa

6. Załęski A. (red.) i in. 2000: Zasady i metodyka oceny nasion w Lasach Państwowych. Wyd. CILP, Warszawa.,

Uzupełniająca 1. Gil W., Kinelski S. 2003: Nasiona i siewki drzew. Wydawnictwo Multico, Warszawa..

2. Sabor J. (red.) 2006: Elementy genetyki i hodowli selekcyjnej drzew leśnych. Wyd. CILP, Warszawa.

3. Załęski A. (red.) i in. 1995: Nasiennictwo leśnych drzew i krzewów iglastych. Wyd. Świat. Warszawa.

Efekty uczenia się:

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

biologiczne podstawy nasiennictwa oraz procesów technologicznych zbioru, przechowywania i przysposabiania nasion do wysiewu LES_W03 R

sposoby i metody hodowli materiału sadzeniowego w zróżnicowanych warunkach zewnętrznych, ze szczególnym uwzględnieniem warunków ekstremalnych LES_W10 R

zagadnienia związane z zachowaniem leśnych zasobów genowych LES_W04, LES_W10 R

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

rozpoznać gatunki drzew i krzewów leśnych na podstawie nasion i siewek LES1_U03 R

przygotować próbki do oceny nasion, wykonać ocenę czystości, wilgotności i żywotności nasion oraz przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki LES1_U10 R

dobrać metody przechowywania i przysposabiania nasion do siewu z uwzględnieniem specyfiki gatunku oraz przygotowywania depozytów genowych LES1_U10 R

zaprojektować zagospodarowanie przestrzenno-czasowe obiektu szkółkarskiego w cyklu wieloletnim LES1_U10 R

zinterpretować zmienność struktury genetycznej populacji objętej ochroną LES1_U01 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

pracy w grupie i kierowania małym zespołem LES1_K02 R

określenia priorytetów służących realizacji zadania określonego przez siebie lub innych LES1_K02 R

uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów i rozumie potrzebę uczenia się LES1_K01 R

wypełniania zobowiązań społecznych oraz potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie ochrony leśnych zasobów genowych LES1_K03 R

Metody i kryteria oceniania:

Obecność na wykładach (minimum 50% na ocenę 3,0); zaangażowanie w dyskusji w trakcie wykładów (podnosi ocenę maks. o 1 stopień); udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 20%.

Uwaga: egzamin odbywa się w semestrze 6, po zakończeniu 2 części przedmiotu.

prawdzian wiedzy (minimum 65% poprawnych odpowiedzi do uzyskania oceny 3.0), sprawdzian umiejętności rozpoznawania nasion i siewek, zaliczenie projektu; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych i projektowych w ocenie końcowej wynosi 80%.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)

Okres: 2020-10-01 - 2021-02-24
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia laboratoryjne, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Kinga Skrzyszewska
Prowadzący grup: Jacek Banach, Marta Kempf, Kinga Skrzyszewska, Norbert Szymański
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)