Ergonomia i ochrona pracy

Przedmiotem kursu jest ergonomiczna optymalizacja pracy w leśnictwie. Słuchacze nabywają umiejętności ergonomicznej oceny i kształtowania stanowisk pracy w leśnictwie, kompetencji do nadzoru wykonawstwa prac leśnych pod kątem ergonomii, bezpieczeństwa i ochrony pracy.

Wykłady 15 godz.

Tematyka zajęć Wprowadzenie do nauki ergonomii, definicje i pojęcia, rys historyczny. Miejsce ergonomii w strukturze nauki. Ergonomia korekcyjna, koncepcyjna. Miejsce ergonomii w polskim leśnictwie. System Człowiek - Praca. Człowiek, jako system autonomiczny. Interakcje. Reaktywność i parametry systemu. Zgodność parametrów systemu z wykonywaną pracą. Modele systemowe Rosnera, Mazura, Gradjeana.

Podstawy psychologii pracy. Istota pracy umysłowej Odruchy i stereotypy dynamiczne. Bodźce i sygnały. Odbiór sygnałów. Odbiór informacji akustycznej, wzrokowej. Pamięć. Uwaga. Stres. Czas reakcji. Istota pracy umysłowej. Rola pracy umysłowej. Podstawy fizjologii pracy Postacie pracy fizycznej. Przemiana materii. Regulacja cieplna organizmu. Zmęczenie. Wydatek energetyczny, metody określania. Poziom obciążeń fizjologicznych w leśnictwie. Związek zmęczenia z wypadkowością przy pracy.

Czynniki materialnego środowiska pracy. Metody diagnozowania i optymalizacji ergonomicznej stanowisk pracy w leśnictwie. Rozwiązania ergonomiczne, możliwości zastosowań w praktyce leśnej. Zagrożenia operatorów na stanowiskach pracy w leśnictwie. Diagnozowanie czynników zagrożeń, modele analizy zagrożeń. Występujący w praktyce poziom zagrożeń, normatywy higieniczne polskie, UE oraz ISO. Wypadkowość w leśnictwie, determinanty wypadkowe, Modele badania wypadków. Struktura zatrudnienia a wskaźniki wypadkowości. Choroby zawodowe i parazawodowe w leśnictwie. Badania wstępne i okresowe. Zarządzanie ergonomią i bezpieczeństwem pracy w Lasach Państwowych.

Ergonomia stanowisk komputerowych. Ergonomia hardwaru i softwaru. Zagrożenie na stanowiskach komputerowych, możliwości ochrony. Prawne podstawy ochrony operatorów stacji komputerowych. Zasady organizacji pracy biurowej z wykorzystaniem terminali komputerowych.

Wybrane zagadnienia z Kodeksu pracy oraz organizacji procesu pracy w leśnictwie: Rodzaje umów o pracę. Warunki zawarcia i rozwiązywania umowy o pracę. Zasady zatrudniania pracowników młodocianych – organizacja pracy oraz warunki pracy. Rodzaje prac wzbronionych kobietom. Prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej. Postępowanie powypadkowe w zakładzie pracy. Zdarzenia objęte ubezpieczeniem społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Przyczyny powstawania wypadków. Analiza zdarzeń wypadkowych – ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku. Sporządzenie protokołu powypadkowego. Działania profilaktyczne. Postępowanie zakładu pracy w przypadku podejrzenia o chorobę zawodową.

Czynniki środowiska pracy operatorów leśnych: Ryzyko zawodowe w leśnictwie – metody pomiaru i oceny oraz czynniki i kategorie ryzyka. Rodzaje czynniki szkodliwych i niebezpiecznych. Metody określania uciążliwości pracy. Fizyczne czynniki ryzyka. Chemiczne środki toksyczne, klasyfikacja oraz oznakowanie. Zasady magazynowania środków chemicznych. Środki ochrony indywidualnej. Dobór odzieży ochronnej i roboczej oraz środków ochrony indywidualnej. Ergonomiczna analiza i projektowanie procesu pozyskania drewna: Metody analizy i normowania pracy. Metody określania i ocena uciążliwości pracy. Ocena obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego (OWAS). Zasady projektowania ergonomicznego ręcznych prac transportowych. Ocena poziomu zagrożenia ze strony fizycznych czynników środowiska pracy. Projekt dnia roboczego uwzględniający wymagania ergonomii.

Wybrane zagadnienia z Kodeksu pracy oraz organizacji procesu pracy w leśnictwie: Rodzaje umów o pracę. Warunki zawarcia i rozwiązywania umowy o pracę. Zasady zatrudniania pracowników młodocianych – organizacja pracy oraz warunki pracy. Rodzaje prac wzbronionych kobietom. Prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej. Postępowanie powypadkowe w zakładzie pracy. Zdarzenia objęte ubezpieczeniem społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Przyczyny powstawania wypadków. Analiza zdarzeń wypadkowych – ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku. Sporządzenie protokołu powypadkowego. Działania profilaktyczne. Postępowanie zakładu pracy w przypadku podejrzenia o chorobę zawodową.

Czynniki środowiska pracy operatorów leśnych: Ryzyko zawodowe w leśnictwie – metody pomiaru i oceny oraz czynniki i kategorie ryzyka. Rodzaje czynniki szkodliwych i niebezpiecznych. Metody określania uciążliwości pracy. Fizyczne czynniki ryzyka. Chemiczne środki toksyczne, klasyfikacja oraz oznakowanie. Zasady magazynowania środków chemicznych. Środki ochrony indywidualnej. Dobór odzieży ochronnej i roboczej oraz środków ochrony indywidualnej. Ergonomiczna analiza i projektowanie procesu pozyskania drewna: Metody analizy i normowania pracy. Metody określania i ocena uciążliwości pracy. Ocena obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego (OWAS). Zasady projektowania ergonomicznego ręcznych prac transportowych. Ocena poziomu zagrożenia ze strony fizycznych czynników środowiska pracy. Projekt dnia roboczego uwzględniający wymagania ergonomii.

Podstawowa

Kodeks Pracy. Koradecka D. 1997 - Bezpieczeństwo pracy i ergonomia t. 1 i 2. ClOP Warszawa. Górska E. 2007 - Ergonomia, projektowanie, diagnoza, eksperymenty. Górska E. Lewandowski J. 2010 - Zarządzanie i organizacja środowiska pracy. Lasy Państowe - Raport roczny ostanie lasów. MPiPS - Raport roczny ostanie bhp. Löffler H. 1990 - Arbeitswissenschaft für Studierende der Forstwissenchaft, wyd. 2, TU Monachium.

Uzupełniająca

Sowa J.M. 1995 - Badania nad określeniem modeli funkcji stanu zagrożeń od drgań pilarek spalinowych w procesie pozyskania drewna, Zesz.Nauk. AR Kraków, Rozprawy nr 205. Sowa J.M. 1996 - Ergonomia w leśnictwie. Materiały do wykładów – maszynopis KULiD AR Kraków. Sowa J.M. 2008 - Ergonomia w leśnictwie. Wykłady – prezentacje komputerowe, KULiD UR Kraków. Sowa J.M. 2008 - www.encyklopedialesna.pl/~Ergonomia w leśnictwie.

.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

ERGONO_W01 Potrafi definiować elementy systemu człowiek-maszyna-środowisko oraz zidentyfikować elementy prawne, społeczne i poza techniczne systemów technologicznych w zakresie studiowanego kierunku LES2_W07 R

ERGONO_W02 Potrafi objaśnić elementy psychologii i fizjologii pracy oraz zaproponować podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środkowiska pracy człowieka. LES2_W07 R

ERGONO_W03 Potrafi wymienić i scharakteryzować metody oceny czynników materialnego środowiska pracy oraz zaproponować podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środkowiska pracy człowieka. LES2_W18

LES2_W07

ERGONO_W04 Zna podstawowe aspekty prawne pracy biurowe oraz potrafi zidentyfikować metody pozwalające na poprawę warunków środowiska pracy. LES2_W18

LES2_W07

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

ERGONO_U01 Potrafi scharakteryzować aspekty systemowe i pozatechniczne jakości warunków pracy oraz ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi do rozwiązania problemów praktycznych oraz wybrać i zastosowac właściwą metodę i narzędzia analizy. LES2_U11 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

ERGONO_K01 Postępuje zgodnie z obowiązującymi normami i aktami prawnymi, posiada wrażliwość na czynnik ludzki oraz umiejetność analizowania i rozwiązywania typowycjh problemów jakości środowiska pracy charakterystycznych dla kierunku leśnictwo. LES2_K03 R

Wykład:

test jednokrotnego wyboru

Ćwiczenia projektowe (warsztatowe):

poprawne wyknonanie raportów i zadań obliczeniowych

aktywność i zaangażowanie na ćwiczeniach, przyjmowane role w grupie