Inżynieryjne zagospodarowanie lasu

Wykłady. Wybrane zagadnienia projektowania, budowy, użytkowania i utrzymania obiektów inżynierskich w gospodarstwie leśnym, rozpatrywane głównie z punktu widzenia inwestora. Problematyka udostępnienia komunikacyjnego leśnych terenów górskich, przy zachowaniu zasad ochrony przed erozją wodną. Podstawy techniczne projektowania oraz konstrukcje dróg leśnych i obiektów drogowo-wodnych. Małe budowle służące do zabudowy technicznej stoków oraz koryt potoków górskich.

Ćwiczenia projektowe. Wykonanie uproszczonego projektu technicznego odcinka drogi leśnej. Wykonanie studium zabudowy technicznej wybranego odcinka koryta potoku górskiego.

Ćwiczenia terenowe. Pomiary geodezyjne związane z tyczeniem osi trasy drogi leśnej w warunkach górskich.

Wykłady 14 godz.

Tematyka zajęć Specyfika i stan leśnego budownictwa drogowego w L.P. Klasyfikacja dróg leśnych. Przebieg procesu inwestycyjnego w leśnym budownictwie drogowym, przepisy prawa budowlanego, założenia techniczno-ekonomiczne, projekty techniczne.

Kształtowanie sieci dróg leśnych w różnych uwarunkowaniach terenowych i organizacyjnych gospodarstwa leśnego.

Projektowanie dróg leśnych: prace terenowe, trasowanie dróg leśnych w terenie, pomiar trasy. Projektowanie dróg leśnych: prace kameralne, profil podłużny, niweleta, przekroje poprzeczne, sytuacja projektowanej drogi, projekt robót ziemnych.

Budowa dróg leśnych: roboty przygotowawcze, wyznaczenie i wykonanie robót ziemnych. Odwodnienie powierzchniowe i wgłębne dróg leśnych, roboty zabezpieczające i umacniające skarpy wykopów i nasypów na drogach leśnych.

Nawierzchnie na drogach leśnych, eksploatacja i utrzymanie dróg leśnych, remonty bieżące i kapitalne dróg. Kosztorysowanie robót drogowych.

Przyczyny powstawania erozji na zalesionych stokach górskich. Zagadnienia zagrożenia erozyjnego stoków po wybudowaniu drogi stokowej. Rola dróg stokowych w modulowaniu stosunków wodnych na stoku.

Procesy morfodynamiczne w korytach potoków górskich i ich znaczenie dla projektowania dróg dolinowych.

Realizowane efekty kształcenia INZYZL_W01, INZYZL_W02, INZYZL_W03

Ćwiczenia projektowe (ćwiczenie projektowe) 20 godz.

Tematyka zajęć Przygotowanie danych wyjściowych do projektowania leśnych dróg stokowych na mapach sytuacyjno-wysokościowych, linia jednostajnego pochylenia. Trasowanie dróg leśnych na mapach warstwicowych, łuki poziome, pomiar długości trasy.

Kreślenie profilu podłużnego terenu wzdłuż osi drogi. Projektowanie niwelety, łuków pionowych, obliczenie spadków i rzędnych niwelety.

Kreślenie przekroi poprzecznych normalnych i zwykłych. Obliczenie powierzchni robót ziemnych i objętości mas ziemnych.

Projekt powierzchniowego odwodnienia pasa drogowego za pomocą wodospustów i ścieków. Projekt ubezpieczenia powierzchniowego skarp wykopowych i nasypowych systemem zabudowy biologicznej.

Wykonanie przedmiaru robót drogowych.

Wykreślenie na podstawie mapy warstwicowej profilu podłużnego i przekroi poprzecznych doliny. Obliczenie formułą Punzeta przepływu wody w korycie potoku, o zadanym prawdopodobieństwie. Obliczenie średnicy miarodajnej rumoszu wzorem Osucha. Obliczenie współczynnika szorstkości, krytycznej siły poruszającej rumosz, prędkości i spadku dopuszczalnego.

Wymiarowanie przekroju koryta potoku górskiego na przepływ miarodajny. Zaprojektowanie przebiegu trasy regulacyjnej potoku: wykreślenie na mapie sytuacyjnej osi oraz brzegów koryta regulacyjnego.

Projektowanie profilu podłużnego koryta potoku w kontekście osiągnięcia założonej prędkości wody, z wykorzystaniem budowli piętrzących i podłużnych.

Wykonanie obliczeń i wykreślenie elementów konstrukcji małego mostu i przepustu.

Określenie na podstawie danych kartograficznych stopnia zagrożenia erozyjnego wybranego fragmentu lasu górskiego i opracowanie koncepcji ograniczenia tego zagrożenia.

Realizowane efekty kształcenia INZYZL_U01, INZYZL_U02, INZYZL_U03, INZYZL_U04, INZYZL_K02

Ćwiczenia terenowe (ćwiczenie terenowe) 24 godz.

Tematyka zajęć Wybór na mapie, identyfikacja w terenie i wytyczenie osi drogi stokowej: linie kierunkowe, łuki poziome przy wierzchołku dostępnym i niedostępnym, pomiar długości trasy, wytyczenie punktów hektometrowych, wysokościowych i sytuacyjnych.

Pomiary geodezyjne sytuacyjne i wysokościowe w obrębie projektowanego pasa drogowego w kierunku podłużnym i poprzecznym.

Obliczenie dzienników i wykreślenie dokumentów z pomiarów terenowych, zaprojektowanie niwelety i przekrojów poprzecznych drogi stokowej. Projekt szlaków zrywkowych dla przerębowego sposobu zagospodarowania lasu.

Tyczenie zaprojektowanej niwelety i korpusu drogowego w terenie. Wytyczenie sieci szlaków zrywkowych techniką ciągów busolowych. Zaliczenie dokumentacji projektowanej drogi stokowej i szlaków zrywkowych. Sprawdzian zaliczeniowy.

Podstawowa 1. Antończyk Sz., Nowakowska-Moryl J. 1993. Kształtowanie sieci dróg leśnych. Universitas Kraków.

2. Bielecki H., Klus T. 1970. Urządzenia wodno-melioracyjne. PWN Warszawa-Kraków.

3. Dzikowski J. [red] 2006. Drogi leśne, poradnik techniczny. DGLP, ORW LP Bedoń.

4. Koczwański S. 1988, 1995. Inżynieria i budownictwo leśne. PWN Warszawa.

5. Nowakowska-Moryl J. 1996. Inżynieria leśna. Skryp UR w Krakowie.

6. Ratomski J. 2000. Podstawy projektowania zabudowy potoków górskich, Wyd. PK, Kraków.

7. Sidorowicz J. [red]. 1990. Katalog i wytyczne dla dróg leśnych wewnątrzzakładowych. NZLP, ORW LP Bedoń.

8. Wołoszyn J. i in. 1994. Regulacja rzek i potoków, Wyd. AR we Wrocławiu, Wrocław.

9. Drogi leśne. Poradnik techniczny. Wyd. GDLP Warszawa-Bedoń. 2006.

10. Guide to forest Road engineering in mountainous terrain. Fannin R.J., Lorbach J. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, 2007.

11. Katalog nawierzchni typowych dla dróg o małym natężeniu ruchu. Jaworski J., Tokaj W., Wileński P. IBDiM, Warszawa. 1974.

12. Katalog i wytyczne techniczne dla dróg leśnych wewnątrzzakładowych. Wyd. NZLP Warszawa-Bedoń. 1990.

13. Kosztorysowanie robót budowlanych. Poradnik dla ucznia. Kusina A. Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy. Radom 2005.

14. Mały poradnik drogowca. W. Dębski. WKiŁ, Warszawa. 1974.

15. Podstawy kosztorysowania robót budowlanych. Materiały pomocnicze do zajęć. Wyd. 2. Plebankiewicz E., Wyd. Politechniki Krakowskiej. Kraków 2007.

16. Technologia robót w budownictwie drogowym. Rolla S., WSiP, Warszawa. 1997.

17. Wytyczne prowadzenia robót drogowych w lasach. Wyd. GDLP Warszawa-Bedoń. 2013.

Uzupełniająca 1. Alenowicz J., Gołos M. Projektowanie wzmocnień podbudów z kruszyw geosiatkami TENSAR na słabym podłożu. Materiały konferencyjne. Biuro Inżynierii Drogowej Droset. Gdańsk.

2. Antończyk Sz. 1989. Ładunki przewożone drogami leśnymi i ich zróżnicowanie. Sylwan, R. 133 nr 3, s. 53-60.

3. Czerniak A. 2004. Nośność cementowogruntowych dróg leśnych. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk Rolniczych i Leśnych, Prace Komisji Nauk Rolniczych i Komisji Nauk Leśnych 96.

4. Fertal' D. 1997. Skupiny navrhoveho zat'azenia dopravou lesnych odvoznych ciest (Klasyfikacja głównych dróg leśnych według obciążenia transportowego). Les. Cas., Vol.43 nr 2/3, s. 85-95.

5. Gołąb J., Kormanek M. 2013. The characteristics of selected design factors of forest roads and their use influencing their functional advantages in the mountains. Prace Komisji Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych PAU. Monografia. Nr 18, s. 87-99.

6. Gołąb J., Plewniak J. 2014. Aktualne uwarunkowania kształtowania sieci dróg leśnych w górach. Infr. I Ekol. Ter. Wiejskich. II/1/2014, s. 195-206.

7. Gołąb J., Plewniak J., Słowik-Opoka E. 2015. Wykorzystanie opisów glebowych zawartych w Operacie Urządzenia Lasu w planowaniu sieci dróg leśnych”. Sylwan. 159(6), s. 461-468.

8. Gołąb J., Wańczyk R., Matusiak B. 2006. Surface runoff from slanting forest roads. Acta Sci. Pol., Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 5(1), 13-25.

9. Kamiński E. 1982. Rola dróg w gospodarce leśnej. Sylwan, 5, 37266?

10. Kamiński B, Czerniak A. 2001. Wpływ podłoża gruntowego na nośność nawierzchni tłuczniowych. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk Rolniczych i Leśnych, Prace Komisji Nauk Rolniczych i Komisji Nauk Leśnych 90.

11. Kamiński B, Czerniak A. 2003. Ocena stanu nawierzchni leśnej drogi tłuczniowej w Puszczy Noteckiej po dwuletnim okresie eksploatacji. Sylwan 6.

12. Kamiński B., Janaszek K. 1987. Ocena nośności bitumowanej drogi leśnej na różnych podbudowach. Sylwan 1.

13. Kamiński B., Kokowski J., Janaszek K. 1986. Moduły odkształceń leśnych dróg gruntowych stabilizowanych popiołami lotnymi po 10−letnim okresie eksploatacji. Rocznik AR W Poznaniu. Leśnictwo 22.

14. Koczwański S., Nowakowska-Moryl J., Plewniak J. 1989. Próba zastosowania konstrukcji typu „Sandwich” do modernizacji dróg leśnych o nawierzchni tłuczniowej, Sylwan, R. 133 nr 7 s. 53-61.

15. Koczwański S., Nowakowska−Moryl J. 1992. Badanie ruchu drogowego na wybranych drogach leśnych w Nadleśnictwie Krzeszowice. Sylwan 10.

16. Koczwański S., Nowakowska-Moryl J., Plewniak J. 1994. Badanie leśnych gruntowych dróg stokowych w aspekcie zjawisk erozyjnych. Sylwan, R. 138 nr 2 s. 41-47.

17. Koczwański S., Plewniak J. 1978. Badania nad odwadnianiem powierzchniowym leśnych gruntowych dróg stokowych za pomocą wodospustów. Sylwan, 11 s. 13-24.

18. Kormanek M., Gołąb J. 2012. Określenie deformacji szlaku zrywkowego przy pomocy laserowego urządzenia do pomiaru przekroju lub ukształtowania powierzchni terenu. Inżynieria Rolnicza. R. XVI, nr 4(139), s. 157-170.

19. Kormanek M., Gołąb J. 2013. Analysis of soil surface deformation and physical changes of soil after logging by means of the skidder. Prace Komisji Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych PAU. Monografia. Nr 18, s. 135-148.

20. Messingerova V. 1992. Vplyv dlzky odvazaneho dreva na vybrane parametre lesnych odvoznych ciest (Wpływ długości transportowanego drewna na niektóre parametry dróg wywozowych). Acta Fac. For. Zvolen, T.34, s. 343-353.

21. Moreń J. 2000. Uwarunkowania prawne budowy dróg leśnych. Post. Tech. Leś., Nr 75, s. 7-12.

22. Picman D., Pentek T. 1998. Rasclamba normalnog poprecnog profila sumske protupozarne ceste i iznalazenje troskovno povoljnijih modela (Przekrój poprzeczny leśnej drogi przeciwpożarowej oraz modele budowy dróg z punktu widzenia minimalizacji kosztów). Šum. List, G.122 nr 5/6, s. 235-243.

23. Pieńkos K. 1997. Rola warunków gruntowo−wodnych w inżynieryjnym zagospodarowaniu lasów. Sylwan 3.

24. Rolla S. 1985. Badanie materiałów i nawierzchni drogowych. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa.

25. Trzciński G., Kaczmarczyk S. 2006. Ocena nośności gruntowych dróg leśnych. Sylwan. 4: 65-72.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

INZYZL_W01 Zna podstawowe techniki projektowania i technologii budowy dróg leśnych w warunkach nizinnych i górskich; Zna wpływ procesów technologicznych związanych z budownictwem drogowym na środowisko leśne. LES_W06 R

INZYZL_W02 Posiada podstawową wiedzę dotyczącą optymalizacji decyzji inżynierskich w zakresie robót drogowych, głównie ziemnych i kosztorysowania oraz budowli drogowo-wodnych na drogach leśnych; LES_W06 R

INZYZL_W03 Posiada podstawową wiedzę o erozji wodnej w lasach, zwłaszcza o oddziaływaniu infrastruktury drogowej na środowisko leśne i sposobów ograniczania negatywnych skutków tego oddziaływania. Zna zagrożenia dla życia biologicznego w potokach i w ich otoczeniu związane z wprowadzaniem budowli regulacyjnych. LES_W06 R

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

INZYZL_U01 Dokonuje analizy warunków terenowych i stanu infrastruktury inżynierskiej w aspekcie technicznym i ekonomicznym oraz stopnia wypełniania celów gospodarstwa leśnego, z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska leśnego. LES_U06 R

INZYZL_U02 Określa potrzeby i konsultuje standardowe działania związane z projektowaniem, budową i utrzymaniem obiektów inżynierskich w lasach. Określa stan zagrożenia środowiska leśnego wynikającego z budowy i eksploatacji tych obiektów. Umie określać zagrożenia dla życia biologicznego w potokach i w ich otoczeniu związane z wprowadzaniem budowli regulacyjnych. LES_U06 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

INZYZL_K01 Potrafi pracować w grupach projektujących infrastrukturę inżynieryjną w lasach i kierować małymi zespołami. Jest przygotowany do referowania podstawowej problematyki inżynieryjnego zagospodarowania lasu w leśnictwie wielofunkcyjnym. LES_K03 R

INZYZL_K02 Jest świadomy odpowiedzialności, ryzyka i skutków technicznych, ekonomicznych i środowiskowych związanych z projektowaniem i budową obiektów infrastruktury technicznej wodnej i dróg leśnych, szczególnie w lasach górskich. LES_K03 R

Wykład:

egzamin pisemny ograniczony czasowo bez dostępu do podręczników, egzamin pisemny ograniczony czasowo bez dostępu do podręczników;

pytania dotyczące pojęć, definicji i zasad, wykonanie rysunków i schematów;

na ocenę zaliczającą (min. 3,0) wymagane jest uzyskanie co najmniej 60% puli punktów

Ćwiczenia projektowe:

zaliczenie projektu indywidualnego, zaliczenie końcowe przedmiotu.

Ćwiczenia terenowe:

zaliczenie projektu (grupowo), zaliczenie ćwiczeń praktycznych (grupowo), ocena umiejętności pracy w zespole oraz kierowania małym zespołem; zaliczenie końcowe przedmiotu.