Siedliskoznawstwo stosowane

Celem kursu jest zapoznanie studenta z oceną gleby pod kątem ich siedliskotwórczej funkcji. Na małym fragmencie lasu student ma możliwość zapoznać się ze zmiennością warunków geologicznych, geomorfologicznych i glebowym wpływających na warunki życia drzew. Połączenie zajęć terenowych z laboratoryjnymi oraz komplementarne wykłady umożliwią studentowi prześledzenie wszystkich elementów siedliska uwzględnianych w wyróżnianiu, diagnozowaniu i kratowaniu siedlisk w lasach.

Wykłady

1. Podstawy kartografii przyrodniczej terenów nizinnych i górskich. Zasady wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych. Elementy kartografii siedlisk w lasach objętych oddziaływaniem przemysłu.

2. Glebowe uwarunkowania zmienności siedlisk w lasach mało zmienionych gospodarką człowieka i w lasach pod wpływem przemysłu.

3. Klimatyczne uwarunkowania zmienności siedlisk leśnych w skali makro (od równika do bieguna) i mikro (w jednym nadleśnictwie nizinnym i górskim).

4. Zmiany klimatyczne, ich wpływ na siedliska leśne i ich konsekwencja w przyszłych składach gatunkowych drzewostanów – prognozy klimatologa.

5. Modele klimatyczne w gospodarce leśnej. Adaptacja lasu do zmieniających się warunków klimatycznych.

6. Właściwości gleby jako warunki różnicujące życie lasu. Cz. I.

7. Właściwości gleby jako warunki różnicujące życie lasu. Cz. II.

8. Biologiczne właściwości gleb w klasyfikacji siedlisk.

9. Wpływ przemysłu na aktywność biologiczną gleb.

10. Relacje pomiędzy typami siedliskowymi a zespołami leśnymi oraz ich wykorzystanie w kartografii siedlisk. Kartowanie siedlisk przyrodniczych wyróżnianych w programie Natura 2000. Stan siedlisk leśnych w terenach objętych działalnością przemysłu.

11. Nowe trendy w diagnozowaniu siedlisk w lasach.

12. Analiza zmienności siedlisk na badanym obiekcie.

Ćwiczenia laboratoryjne

5. Opracowanie wyników terenowej inwentaryzacji siedlisk

6. Interpretacja wyników analiz glebowych dla potrzeb diagnozy siedliskowej.

7. Analiza siedliskowa w warunkach zakłócenia równowagi pomiędzy szatą roślinną i glebą.

8. Opracowanie fragmentu mapy glebowo –siedliskowej na podstawie samodzielnie sporządzonych pierworysów terenowych.

Ćwiczenia terenowe

Dzień 1. Rozpoznanie obiektu (oddział), założenie powierzchni typologicznej i pomiary drzewostanu oraz spis roślinności runa oraz prac glebowych na jego części. Wstępne wydzielenie płatów o różnej żyzności.

Dzień 2. Dokończenie prac roślinnych i glebowych na pozostałej części obiektu. Wydzielenie płatów o różnej żyzności siedlisk.

Dzień 3. Uściślenie granic wydzieleń siedliskowych (typów siedliskowych lasu, wariantów uwilgotnienia), korzystając z elementów rzeźby terenu, różnic w budowie i składzie drzewostanu oraz roślinności runa. Efektem pracy jest wyrysowany pierworys mapy siedlisk wraz z zasięgami poszczególnych jednostek.

Alexandrowicz B.W.. 1972. Typologiczna analiza lasu. PWN. Warszawa.

Brożek S.. 2007. Liczbowa wycena ,,jakości” gleb – narzędzie w diagnozowaniu siedlisk leśnych. Sylwan 2: 35-42.

Brożek S., Zwydak M.. 2003. Atlas gleb leśnych Polski. Wydawnictwo CILP.

Brożek S., Zwydak M., Wanic T., Gruba P., Lasota J.. 2007. Kierunki doskonalenia metod rozpoznawania siedlisk leśnych. Sylwan 2: 26-34.

Instrukcja Urządzania Lasu cz.II. Instrukcja wyróżniania i kartowania w Lasach Państwowych typów siedliskowych lasu oraz zbiorowisk roślinnych. PGL LP CILP Warszawa 2012

Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. Praca zbiorowa. CILP. Warszawa.

Lasota J., Błońska E. 2013. Siedliskoznawstwo leśne na nizinach i wyżynach Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Mąkosa K., Dzierzbicki J., Gromadzki A., Kliczkowska A., Krzyżanowski A.. 1994. Zasady kartowania siedlisk leśnych. Wyd. IBL, Warszawa.

Prusinkiewicz Z.. 1994. Leksykon ekologiczno-gleboznawczy. PWN. Warszawa:289.

Siedliskowe podstawy hodowli lasu. 2004. Załącznik do Zasad hodowli lasu. Bańkowski J., Cieśla A., Czerepko J., Czępińska-Kamińska D., Kliczkowska A., Kowalkowski A., Krzyżanowski A., Mąkosa K., Sikorska E., Zielony R. (przewodniczący). ISBN 83-913320-6-3 Lasy Państwowe Warszawa 2004. 1-264.

Sikorska E.. 2006. Geografia lasów Polski, Wyd. Akad. Rolniczej w Krakowie.

Sikorska E.. 2006. Siedliska leśne. Cz. I. Siedliska obszarów niżowych, Skrypt, Akademia Rolnicza im. H. Kołłątaja w Krakowie.

Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A.. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL. Warszawa

Wiedza:

Opisuje przyrodnicze uwarunkowania zmiennosci siedlisk lesnym, ze szczególnym uwględnieniem geologii, gleb i klimatu

Objasnia podstawy kartografii siedlisk leśnych

Umiejętności

Analizuje czynniki decydujące o zmienności siedlisk leśnych oraz wskaźniki tej zmienności

Opracowywuje fragment mapy glebowo –siedliskowej na podstawie samodzielnie sporządzonych pierworysów.

Wykład: sprawdzian wiedzy - pisemny test egzaminacyjny

ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie pisemne

ćwiczenia terenowe: ocena aktywności