Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Gleboznawstwo leśne i ochrona gleb

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: L.A2.GLEBOZ.SI.LLSOP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Gleboznawstwo leśne i ochrona gleb
Jednostka: Katedra Gleboznawstwa Leśnego
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie słuchacza z podstawami nauk o ziemi w zakresie mineralogii, petrografii, geomorfologii, gleboznawstwa w nawiązaniu do siedliskowych warunków życia lasu. Student po skończonym kursie powinien umieć interpretować zjawiska i procesy glebowe zachodzące współcześnie i w geologicznej skali czasu, rozumieć środowiskowe funkcje gleb, umieć korzystać z map glebowych i geologicznych.Powinien dostrzegać i rozumieć zmiany i zagrożenia powierzchni ziemi spowodowane głównie działalnością człowieka. Umieć ocenić gleby pod kątem potrzeb lasu i ich siedliskotwórczą funkcję.

Pełny opis:

Wykłady – po 2 godziny lekcyjne.

1.Gleba, gleboznawstwo. Minerały i skały magmowe.

2. Minerały i skały osadowe. Zlodowacenia w Polsce i utwory polodowcowe.Budowa skalna gór, wyżyn i nizin.

3. Powstawanie gleb. Czynniki i procesy glebotwórcze. Morfologia gleb. Poziomy genetyczne i ich właściwości.Właściwości fizyczne.

4. Właściwości chemiczne i fizykochemiczne. Makroelementy, pierwiastki budulcowe i mikroelementy. Azot w glebie.

5. Sorpcja gleb. Typy sorpcji.Odczyn gleb i kwasowość. Zakwaszanie – proces naturalny, czy antropogeniczny ?. Buforowość gleb.

6. Materia organiczna gleb. Źródła, właściwości, zawartość i znaczenie próchnicy w glebie. Typy i formy próchnicy gleb w lasach. Mikroorganizmy, mezo i makrofauna oraz ich funkcje. Różnice w biologii gleb uprawnych i leśnych.

7. WRB, Soil Taxonomy, elementy klasyfikacji gleb Rosji i Niemiec. Poziomy diagnostyczne. Wybrane problemy „Klasyfikacji bonitacyjnej gleb uprawnych”, „Systematyki gleb Polski” i „Klasyfikacji gleb leśnych”. Glebowe podstawy „Operatów siedliskowych nadleśnictw. Gleby, a różnorodność lasu.

8. Litosole, regosole, rankery, arenosole, rędziny i pararędziny.

9. Czarne ziemie, gleby brunatne i płowe.

10. Gleby rdzawe, bielicowe i ochrowe.

11. Gleby opadowoglejowe i gruntowoglejowe, mułowe i torfowe murszowe, murszowate, mady oraz gleby deluwialne.

12. Gleby antropogeniczne, urbanoziemy, industroziemy. Najcenniejsze gleby uprawne.

13. Odmiany troficzne podtypów gleb. Metody podziału i związki grup z zespołami roślinnymi i siedliskami leśnymi.

14. Ochrona gleb. Funkcje gleb we współczesnym świecie. Procesy degradacji gleb. Erozja – rodzaje, przyczyny, metody zapobiegania. Syndromy ziemi.Zagrożenia regionalne: azotany, eutrofizacja wód, pestycydy, chemizacja, zmęczenie gleb, skażenia przemysłowe.

15. Elementy polityki leśnej państwa w nawiązaniu do zasobów glebowych. Ustawa o ochronie gruntów rolniczych i leśnych . Europejska Strategia ochrony gleb. Dyrektywa glebowa (projekt). Europejski portal glebowy i ISRIC.

Ćwiczenia laboratoryjne – po 3 godziny lekcyjne każde:Zakres tematyczny – treści wspólne.

1. Minerały i skały magmowe.

2. Minerały skał osadowych. Skały osadowe chemiczne.

3. Skały osadowe klastyczne. Skały metamorficzne.

4. Analiza map geologicznych. Zaliczenie ćwiczeń 1-4.

5. Nazewnictwo i metody oznaczania składu granulometrycznego gleby. Odczyn gleby. Oznaczanie CaCO3.

6. Oznaczanie wybranych właściwości fizycznych gleb. Oznaczanie gęstości właściwej fazy stałej gleby.

7. Metody oznaczania zawartości substancji organicznej w glebie.

Zakres tematyczny – treści specjalizacyjne LN i LP.

8. Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej metodą Kappena. Oznaczanie sumy zasadowych kationów wymiennych metodą Kappena.

9. Kwasowość wymienna oraz oznaczanie wodoru i glinu metodą Sokołowa.Zaliczenie ćwiczeń 5-9.

10. Poziomy diagnostyczne gleb leśnych.

11. Litosole, regosole, rankery, arenosole, pelosole, rędziny, pararędziny.

12. Czarnoziemy, gleby brunatne, płowe, rdzawe.

13. Gleby bielicowe, gruntowoglejowe, opadowoglejowe, czarne ziemie.

14. Gleby mułowe, torfowe, murszowe, murszowate, kulturoziemne, industrioziemne.

15. Gleby deluwialne, mady rzeczne. Zaliczenie ćwiczeń 10-15

Ćwiczenia terenowe – 6 godzin lekcyjnych dziennie x 3 dni:

Zakres tematyczny – treści wspólne

1. Gleby lasów górskich - Kalwaria Zebrzydowska. Gleby brunatne: kwaśna, wyługowana, szarobrunatna i gleba bielicowa.

Zakres tematyczny – treści specjalizacyjne – LN i LP.

2. Gleby lasów wyżynnych - okolice Zabierzowa: podtypy rędzin, gleba płowa, deluwialna.

3. Gleby lasów nizinnych - Puszcza Niepołomicka: bielicowa i glejo-bielicowa, rdzawa, opadowo-glejowa, murszowa.

Literatura:

Geologia:1.Bolewski A., Manecki A.: Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa 1993.2.Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.3.Borkowska M., Smulikowski K.: Minerały skałotwórcze. Wyd. Geol., W-wa 1973.4.Klimaszewski M.: Geomorfologia Polski, t. 1 i 2, PWN, W-wa 1994.5.Klimaszewski M.: Geomorfologia. PWN, W-wa 1994.

6.Książkiewicz M.: Geologia dynamiczna. Wyd. Geol., W-wa 1968.

7.Maślankiewicz K.: Wstęp do nauki o skałach. Wyd. Geol., Warszawa 1967.

8.Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec L.: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. I. Rozpoznawanie minerałów i skał glebotwórczych. Skrypt AR w Krakowie.

9.Redlicz-Ruhlowa H., Wiśniewska-Żelichowska M.: Podstawy geologii. Wyd. Sz. i Pedagog., W-wa 1988.

10.Stupnicka K.: Geologia regionalna Polski. Wyd. Geol., W wa 1989.

Gleboznawstwo:11.Baran S., Turski R. 1996. Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR Lublin.

12.Bednarek R., Prusinkiewicz Z. 1997. Geografia gleb. PWN, Warszawa.

13.Brożek S., Zwydak M. 2003. Atlas gleb leśnych Polski. CILP. Warszawa.

14.Buckman H.C., Brady N.C: Gleba i jej właściwości. PWRiL, W-wa 1971.

15.Burges A., Raw F.: Biologia gleby. W-wa 1971.

16.Dobrzański B., Zawadzki S.: Gleboznawstwo. PWRiL, W-wa 1999 Wyd IV.

17.Encyclopedia of Soil Science. Marcel Dekker, Inc. New York 2002.

18.Klasyfikacja gleb leśnych Polski. CILP, Warszawa 2000.

19.Komornicki T. (red.) 1998. Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. II. Metody laboratoryjne analizy gleby. Cz. III. Systematyka gleb i gleboznawstwo terenowe. Skrypty AR w Krakowie.

20.Lityński T., Jurkowska H. 1982. Żyzność gleb i odżywianie się roślin. PWN, Warszawa.

21.Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z.: Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. IOŚ. Warszawa 1991.

22.Ostrowska A., Porębska G., Borzyszkowski J., Król H., Gawliński S.: Właściwości gleb leśnych i metody ich oznaczania. IOŚ. Warszawa 2001.

23.Prusinkiewicz Z. 1994. Leksykon ekologiczno-gleboznawczy. PWN, Warszawa.

24.Pięciojęzyczny Słownik Gleboznawczy. PWN Warszawa 1976.

25.Procedures for soil analysis. Fifth edition. ISRIC FAO. 1995.

26.Soil Atlas of Europe, European Soil Portal, European Soil Bureau. 2005.

27.Starkel L. (red.) 1999. Geografia Polski - Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.

28.Systematyka gleb Polski. 1989. Roczniki Gleboznawcze, t. 40.

29.World Reference Base for Soil Resources. ISSS, ISRIC, FAO. 1998. Polska edycja: PTG, Toruń 2003.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)