Botanika leśna z dendrologią
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | L.A1.BOTLES.NI.LLSGX |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Botanika leśna z dendrologią |
Jednostka: | Zakład Bioróżnorodności Leśnej |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Do zakresu tematycznego kursu należą następujące zagadnienia: wzrost i morfologia drzew, rodzime gatunki drzew iglastych i liściastych, krzewy i ich rola w ekosystemach leśnych, drzewa i krzewy obcego pochodzenia w lasach, zarys geografii roślin, flora Polski na tle Europy, holoceńskie przemiany roślinności w Europie, rośliny dna lasu i ich ekologia, rozmnażanie i dyspersja roślin leśnych, wymagania troficzne i wilgotnościowe roślin dna lasu, ekologiczne liczby wskaźnikowe, regionalne zróżnicowanie flory leśnej, współczesne przemiany roślinności leśnej, gatunki ekspansywne w lasach. Zajęcia odbywają się w formie wykładów, ćwiczeń laboratoryjnych i ćwiczeń terenowych. |
Pełny opis: |
Wykłady 14 godz. Tematyka zajęć Specyfika roślin drzewiastych. Morfologia a funkcjonowanie drzew i krzewów. Relacje allometryczne u drzew. Przystosowania do środowiska. Przyrost roślin drzewiastych i czynniki wpływające na ten proces. Interpretacja szerokości słojów. Architektura drzew. Rozmieszczenie listowia w koronie drzewa. Czas utrzymywania aparatu asymilacyjnego. Wskaźnik powierzchni liściowej (LAI) i jego dynamika w drzewostanach. Najwyższe, najpotężniejsze i najstarsze drzewa świata. Skład gatunkowy lasów w Polsce na tle lasów Europy Środkowej. Charakterystyka rodzajów: Picea, Abies, Pinus, Larix. Drzewa liściaste - występowanie na kuli ziemskiej, trwałość aparatu asymilacyjnego, charakterystyka pokroju. Rodzime drzewa liściaste w Europie. Ilościowy udział rodzimych gatunków drzew liściastych w lasach Polski. Charakterystyka rodzajów: Fagus, Betula, Alnus, Quercus, Carpinus, Tilia, Acer, Fraxinus, Ulmus, Populus, Salix. Charakterystyka drzew z rodziny Rosaceae. Krzewy w ekosystemie leśnym. Specyfika krzewów. Krzewy a krzewinki. Charakterystyka głównych gatunków krzewów rosnących w lasach. Rola krzewów: biocenotyczna, w produkcji biomasy dla celów energetycznych, w procesie sukcesji, inne wykorzystanie. Zbiorowiska trwale zdominowane przez krzewy w Europie Środkowej. Gatunki drzew obcego pochodzenia w lasach. Charakterystyka najważniejszych gatunków introdukowanych do lasów Polski i ich rola produkcyjna. Skala introdukcji, porównanie Polski z innymi krajami Europy i świata. Systematyka roślin. Stanowisko systematyczne porostów. Fitogeograficzny podział świata i Europy. Geograficzne zasięgi gatunków. Gatunki o zasięgach lokalnych i globalnych, przykłady. Rola zlodowaceń w historii szaty roślinnej środkowej Europy. Przemiany roślinności na terenie Polski w Holocenie. Liczba gatunków roślin naczyniowych i mszaków. Flora Polski na tle Europy. Flora Polski na tle krajów ościennych – podobieństwa i różnice. Zmiany we florach spowodowane działalnością człowieka. Gatunki inwazyjne obcego pochodzenia. Rośliny dna lasu w funkcjonowaniu ekosystemu leśnego. Produkcja pierwotna netto roślinności runa i drzewostanu. Środowisko życia roślin dna lasu: światło, woda, składniki pokarmowe. Strategie życiowe roślin runa. Wzrost i rozmnażanie roślin dna lasu na różnych siedliskach, przystosowania. Modułowy wzrost a rozmnażanie wegetatywne u roślin. Rozmnażanie generatywne: kwitnienie i owocowanie. Rozprzestrzenianie diaspor - rola zoochorii. Wymagania troficzne roślin leśnych. Ekologiczne liczby wskaźnikowe. Rośliny siedlisk żyznych i siedlisk ubogich. Eutrofizacja siedlisk leśnych. Dynamiczne tendencje gatunków. Lokalne zróżnicowanie flory leśnej. Rośliny gór i rośliny nizin. Rośliny klimatu oceanicznego i kontynentalnego. Co to jest zbiorowisko roślinne. Jak klasyfikować zbiorowiska roślinne. System Braun-Blanqueta. Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych. Klasyfikacja zbiorowisk. Przegląd wybranych zbiorowisk roślinnych: bory sosnowe, bory mieszane udziałem sosny, wielogatunkowe lasy liściaste (grądy), żyzne buczyny, kwaśne buczyny. Ćwiczenia projektowe 12 godz. Tematyka zajęć Taksonomia roślin. Polskie i łacińskie nazewnictwo jednostek systematycznych, w szczególności gatunków i niższych taksonów. Zasady wymowy nazw łacińskich. Nauka rozpoznawania nieznanych roślin z kluczem do oznaczania gatunków. Samodzielne rozpoznawanie nagozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Gingko, Metasequoia, Larix, Picea, Pinus (na podstawie szyszek i pędów). Samodzielne rozpoznawanie z kluczem nagozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Abies, Pseudotsuga, Tsuga, Chamaecyparis, Juniperus, Thuja, Taxus (na podstawie szyszek i pędów) oraz okrytozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Fagus, Quercus, Betula, Alnus, Corylus, Carpinus (na podstawie okazów zielnikowych). Samodzielne rozpoznawanie z kluczem okrytozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Populus, Salix, Ulmus, Juglans (na podstawie okazów zielnikowych). Samodzielne rozpoznawanie z kluczem okrytozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Spiraea, Crataegus, Malus, Pyrus, Sorbus, Rosa, Cerasus, Padus, Prunus, Caragana, Robinia (na podstawie okazów zielnikowych). Samodzielne rozpoznawanie z kluczem okrytozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Ribes, Fraxinus, Syringa, Ligustrum, Tilia, Viscum, Euonymus, Rhamnus, Frangula, Acer (na podstawie okazów zielnikowych). Samodzielne rozpoznawanie z kluczem okrytozalążkowych gatunków drzewiastych z rodzajów: Daphne, Hippophaë, Staphylea, Cornus, Rhus, Aesculus, Berberis, Sambucus, Viburnum, Lonicera, Rhododendron (na podstawie okazów zielnikowych). |
Literatura: |
Podstawowa Matuszkiewicz J. M. 2007. Zespoły leśne Polski, PWN, Warszawa. Pancer Kotejowa E., Ćwikowa A., Różański W., Szwagrzyk J. 1996. Rośliny Naczyniowe Runa Leśnego. Materiały pomocnicze do ćwiczeń z botaniki leśnej. Skrypt AR w Krakowie. Seneta W., Dolatowski J. 2008. Dendrologia. PWN, Warszawa. Szewczyk J., Gazda A., Szwagrzyk J. 2011. Dendrologia. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Wydawnictwo UR, Kraków. Tomanek J., Żuk-Witkowska A. 2008. Botanika Leśna. PWRiL, Warszawa. Uzupełniająca Stace C. A. 1993. Taksonomia roślin i biosystematyka. PWN, Warszawa. Szafer W., Zarzycki K. 1972. Szata Roślinna Polski. PWN, Warszawa. |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA − absolwent zna i rozumie: BOTLES_W01 Posiada wiedzę na temat biologii i systematyki roślin naczyniowych. Zna specyfikę roślin drzewiastych, sposób ich funkcjonowania i przyrostu. Posiada podstawową wiedzę z zakresu różnorodności biologicznej, geografii roślin oraz fitosocjologii. LES1_W06 R BOTLES _W02 Opisuje wymagania środowiskowe i zasięgi występowania najważniejszych roślin drzewiastych związanych z lasami Polski. LES1_W04 R BOTLES _W03 Posiada podstawową wiedzę na temat wymagań, zasięgów oraz wskaźnikowej roli najważniejszych gatunków roślin runa leśnego Polski. LES1_W04 R UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi: BOTLES _U01 Rozpoznaje rodzime i obce gatunki drzew występujące w lasach Polski na podstawie okazów zielnikowych i w terenie. LES1_U05 R BOTLES _U02 Rozpoznaje rodzime i obce gatunki roślin runa leśnego Polski na podstawie okazów zielnikowych i w terenie. LES1_U05 R BOTLES _U03 Samodzielnie oznacza nieznane rośliny z kluczem do rozpoznawania gatunków. LES1_U05 R BOTLES _U04 Posługuje się nazwami polskimi i łacińskimi gatunków roślin związanych z lasami Polski. LES1_U05 R KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do: BOTLES _K01 Jest świadomy potrzeby zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i zagrożeń związanych z wprowadzaniem gatunków obcych do rodzimej flory, uwzględnia je w swoich działaniach. LES1_K05 R BOTLES _K02 Jest świadomy zagrożeń wynikających z wpływu gospodarki człowieka na roślinność leśną, rozumie potrzebę ochrony rzadkich gatunków roślin i zbiorowisk i uwzględnia je w swoich działaniach. LES1_K06 R |
Metody i kryteria oceniania: |
Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny WYKŁAD.Zaliczenie w formie egzaminu pisemnego – test jednokrotnego wyboru. Udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 50% ĆWICZENIA.demonstracja praktycznych umiejętności, udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 30% |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.