Torfoznawstwo w praktyce inżynierskiej

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu torfoznawstwa, nauczenie wykorzystywania torfoznawstwa w praktyce inżynierskiej m.in. prognozowanie wypływalności złóż torfowych usytuowanych w czasy projektowanego zbiornika wodnego, wymogi przy budowie dróg i nasypów na torfowiskach, zapobieganie i przywracanie właściwych stosunków wodnych na torfowiskach oraz zapoznanie i praktyczne wykorzystanie podstawowych badań prowadzonych na torfowiskach (sprzęt wiertniczy, badania szaty roślinnej, transekty geobotaniczne).

Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące torfowisk. Pokaz zdjęć dotyczących torfowisk wysokich w Bieszczadzkim Parku Narodowym i ich aktywnej ochrony.

Klasyfikacja torfowisk.

Wielofunkcyjne znaczenie torfowisk. Znaczenie mokradeł w krajobrazie.

Użytkowanie torfowisk. Zastosowanie torfu

Odwodnienia i melioracje torfowisk

Budowle na torfowiskach (drogi, nasypy)

Wypływanie torfu w zbiornikach retencyjnych.

Klimat a torfowiska. Sposoby ograniczania emisji gazów. Sekwestracja węgla.

Sprzęt wiertniczy, pobieranie próbek torfów i osadów limnicznych. Podstawowe badania szaty roślinnej (zdjęcia fitosocjologiczne, spisy roślinności itp.).

Przyroda mokradeł – świat roślin i zwierząt

Praktyczna praca z zielnikami, nauka rozpoznawania poszczególnych gatunków roślin.

Proces torfotwórczy – tworzenie się torfowisk.

Właściwości fizyczne, chemiczne i geobotaniczne torfu.

Koncepcja renaturyzacji terenów poeksploatacyjnych na torfowisku.

Zapobieganie odwadnianiu i przywracanie właściwego uwodnienia torfowisk.

1. Dembek W., Oświt J. 1995. Niektóre aspekty roli mokradeł w gospodarce wodnej krajobrazu. Wiadomości Melioracyjne Łąkarskie, R. 32, 8/9.

2. Ilnicki P. 2002. Torfowiska i torf. Wyd. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, ss.606.

3. Lipka K. 1995. Stratygrafia torfowisk w Bieszczadach Zachodnich [W:] Torfoznawstwo w badaniach naukowych i praktyce, Sesja Naukowa, Falenty, Materiały Seminaryjne IMUZ, 34.

4. Lipka K. 2000. Torfowiska w dorzeczu Wisły jako element środowiska przyrodniczego. Zeszyty Naukowe AR Kraków. Rozpr. Z. 255.

5. Lipka K., Szewczyk G., Malec M. (2010) Dynamic of growth of the acrotelm layer on Bór za Lasem raised bog in the Orawa - Nowy Targ basin, EJPAU, 13(3), #06.

6. Malec M. 2007. Aktualny stan szaty roślinnej trzech wybranych torfowisk wysokich w Bieszczadach Zachodnich. Parki Nar. Rez. Przyr. 26(3) 33-47.

7. Malec M. 2007. Dynamika wzrostu wybranych torfowisk wysokich w Bieszczadach Zachodnich. Parki Nar. Rez. Przyr. 26(3) 49-64.

8. Malec M. 2009. Ocena procesu torfotwórczego wybranych torfowisk wysokich w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 17 (2009) 243-252.

9. Malec M. 2011. Stan aktualny i antropogeniczne przekształcenia ekosystemu torfowiska Puścizna Długopole w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Inżynieria i Ochrona Środowiska 49, :548-558.

10. Tobolski K. 2000. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. Wyd. Nauk. PWN Warszawa.

Wiedza:

1. Zna zagadnienia dotyczące genezy i powstawania torfowisk, ich występowania, klasyfikacji oraz wielofunkcyjnego znaczenia. Posiada wiedzę o wzajemnym oddziaływaniu klimatu i torfowisk, emisji gazów cieplarnianych i sekwestracji węgla.

2. Zna sposoby użytkowania torfowisk oraz praktycznego zastosowania torfu w różnych dziedzinach działalności ludzkiej.

3. Student zapoznaje się z podstawowymi zasadami regulacji stosunków wodnych, tworzeniem budowli na torfowiskach, procesami osiadania i zanikania torfowisk oraz możliwością wypływania złoża torfowego w zbiornikach retencyjnych.

3. Student zapoznaje się z metodami zapobiegania odwadnianiu i przywracania prawidłowego uwodnienia torfowiska. Student zna podstawowy sprzęt i metody służące badaniu złoża torfowego i szaty roślinnej.

Umiejętności:

1. Student potrafi w sposób praktyczny rozpoznać charakterystyczne gatunki roślin i zwierząt występujących na różnych typach torfowisk. Wykazuje znajomość gatunków roślin inwazyjnych występujących na mokradłach.

2. Student potrafi dokonać podstawowych obliczeń i analiz związanych z właściwościami fizycznymi, chemicznymi i geobotanicznymi torfu.

3. Student potrafi samodzielnie zaproponować koncepcję renaturyzacji terenu poeksploatacyjnego.

Kompetencje społeczne:

1. Ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje

Wykład - pozytywna ocena z egazminu

Ćwiczenia - pozytywna ocena wykonania ćwiczeń praktycznych