Geomorfologia koryt rzecznych

Nowoczesnej sylwetce inżyniera środowiska, w obecnie stawianych wymaganiach ochrony środowiska, nie może zabraknąć przygotowania dającego mu podejście przyrodniczo-geograficzne do zagadnień projektowych z dziedziny budownictwa wodno-melioracyjnego. Zrozumienie zagadnień z dziedziny geomorfologii fluwialnej zajmującej się budową koryt rzecznych oraz dolin rzecznych pozwoli na prawidłowe zastosowanie środków technicznych będących w gestii projektanta budowli wodnych. Poza teoretyczną wiedzą z geomorfologii fluwialnej inżynier powinien umieć przeprowadzić analizę danych hydrologiczno-geomorfologicznych z pomiarów terenowych w zlewni z zastosowaniem metody Geograficznego Systemu Informacyjnego (GIS). Analizę tę wykorzystuje się następnie w regulacji potoków i rzek.

W oparciu o literaturę krajową i zagraniczną oraz oprogramowanie GIS przedmiot przygotowuje inżyniera do praktycznej pracy i wymogów europejskich w dziedzinie zastosowań geomorfologii fluwialnej w praktyce.

Rzeźba fluwialna - morfogenetyczna działalność rzek. Rzeźba fluwialno-denudacyjna: doliny rzeczne, terasy rzeczne, formy międzydolinne, powierzchnie zrównane. Teorie rozwoju rzeźby fluwialno-denudacyjnej. Rzeźba krasowa. Formy sufozyjne. Morfogenetyczna działalność wód lodowcowych - rzeźba glacjalna. Geomorfologia koryt rzek nizinnych i potoków górskich. Procesy fluwialne kształtujące zlewnię rzek i potoków. Formy fluwialne w korytach rzecznych. Przepływy brzegowe i dominujące. Formy denne rzek nizinnych i formy korytowe potoku górskiego. Zastosowanie GIS w pracach geomorfologicznych i analizach inżynierskich.

Program przedmiotu z rozplanowaniem godzinowym:

A. Wykłady (10 h.):

1. Podstawowe pojęcia i definicje geomorfologii.

2. Rzeźba fluwialna – morfogenetyczna działalność rzek.

3. Rzeźba fluwialno-denudacyjna: doliny rzeczne, terasy rzeczne, formy międzydolinne, powierzchnie zrównane.

4. Teorie rozwoju rzeźby fluwialno-denudacyjnej.

5. Rzeźba krasowa. Formy sufozyjne.

6. Morfogenetyczna działalność wód lodowcowych – rzeźba glacjalna.

7. Geomorfologia koryt rzek nizinnych i potoków górskich. Procesy fluwialne kształtujące zlewnię rzek i potoków.

8. Formy fluwialne w korytach rzecznych: formy denne rzek nizinnych i formy korytowe potoku górskiego.

9. Powiązanie geomorfologii fluwialnej z hydromorfologią i hydrogeomorfolegią a także ekohydrologią.

10. Podstawy inżynierii rzecznej i hydrauliki koryt rzecznych w kontekście utrzymania tychże koryt. Wybrane budowle wodne pracujące jak naturalne elementy koryt rzecznych (np. w kontekście przemiałów i plos).P

11. Przepływy brzegowe i dominujące.

B. Ćwiczenia (10 h)

Ćwiczenie nr.1 : Analiza wybranego procesu hydrogeomorfologicznego w korycie rzecznym lub dolinie rzecznej.

1. Radecki-Pawlik A. 2014. Hydromorfologia rzek i potoków górskich – działy wybrane. Podręcznik Akademicki. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, s. 280.

2. Klimaszewski M. 1973. Geomorfologia. Wa-wa.

3. Radecki-Pawlik A., Hernik J. 2010. Cultural Landscapes of River Valleys. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Eds., monografia, ss. 260.

4. Colin R. Thorne, Richard David Hey, Malcolm David Newson. 1997. Applied fluvial geomorphology for river engineering and management. John Wiley, s. 376

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

- rodzaje wszelkich koryt rzecznych. Zna formy korytowe rzek i potoków górskich oraz formy denne rzek nizinnych. Zna formy fluwialne związane z wszelką działalnością wody na świecie.

- właściwe metody dla sprawdzenia obliczeń hydrologicznych i hydraulicznych obiektów utrzymania rzek i potoków górskich w dobrym stanie zgodnie z Ramową Dyrektywa Wodną (RDW).

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

- obliczać charakterystyki hydrogeomorfologiczne, sedymentologiczne, przepływy brzegowe i korytotwórcze oraz hydrauliki koryta potoku górskiego, a także potrafi interpretować uzyskane wyniki przy ocenach istniejących urządzeń utrzymania rzek i potoków górskich symulujących pracę naturalnych form fluwialnych.

- posługiwać się podstawowymi aplikacjami komputerowymi oraz wykonywanie obliczeń hydrodynamicznych i hydromorfologicznych. Potrafi opisać zjawiska i procesy korytotwórcze przydatne do rozwiązywania zagadnień projektowych w utrzymaniu koryt rzek i potoków górskich. Operuje nomenklaturą angielską.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

- kreatywnego rozwiązywania nietypowych problemów

z zakresu hydromorfologii, hydrogeomorfologii i inżynierii rzecznej.

- wzięcia odpowiedzialności, oraz ważności i skutków dla środowiska i społeczności stosowania poznanych metod analiz hydromorfologicznych i geohydromorflologicznych.

WYKŁADY:

Zaliczenie ustne; na ocenę pozytywną należy udzielić co najmniej 51% prawidłowych odpowiedzi na zadane pytania; udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 40%.

ĆWICZENIA:

Zaliczenie projektu techniczno polegającego na prawidłowym wykonaniu projektu i prezentacji wybranego zagadnienia hydromorfologicznego; na ocenę pozytywną należy prawidłowo wykonać projekt i odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących jego wykonania; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń projektowych w ocenie końcowej wynosi 60%.

brak