Biologia i ekologia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | I.BIOLIEKO.NI.IISXX |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Biologia i ekologia |
Jednostka: | Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi mechanizmami funkcjonowania organizmów żywych na poziomie organizmu, populacji, biocenozy i ekosystemu, charaktery-styka głównych jednostek systematycznych organizmów żywych, ich znaczenia w przyrodzie i gospodarce oraz omówienie typologii siedlisk i głównych metod ich badania. |
Pełny opis: |
Wykłady (30 godz.) 1. Biologia jako nauka zajmująca się życiem. Historia rozwoju biologii. Cechy organizmów żywych. Znaczenie nauk biologicznych w ochronie i kształtowaniu środowiska 2. Pierwiastki biogenne (mikro i makroelementy) - właściwości i rola w organizmach żywych. Właściwości wody i funkcja w organizmie. Budowa i funkcja w organizmie węglowodanów, lipidów, białek i kwasów nukleinowych. Metabolizm. Sposoby oddychania i ich mechanizm. Rodzaje odżywiania się organizmów. Przebieg fotosyntezy, czynniki ograniczające, znaczenie dla życia na Ziemi 3. Podstawowe prawa i zasady dziedziczenia. Geny i mutacje. Genetyka populacyjna. Teoria ewolucji jako podstawowy paradygmat biologii. Główne zasady ewolucji. Specjacja. Zasady systematyki organizmów żywych 4. Czynniki abiotyczne decydujące o występowaniu i rozmieszczeniu organizmów. Tolerancja ekologiczna organizmów. Znaczenie światła i ciepła w kształtowaniu warunków życia. Przystosowanie roślin i zwierząt do zróżnicowanych warunków cieplnych i świetlnych. Gospodarka wodna organizmów. Wskaźniki transpiracji. Wymagania wodne roślin i zwierząt. 5. Ekologia jako dziedzina nauk przyrodniczych. Podstawowe pojęcia i zasady ekologii na poziomie populacji (struktura, dynamika, nisza ekologiczna, strategie życia organizmów), biocenozy (struktura, interakcje pomiędzy populacjami), ekosystemu (obieg materii, przepływ energii). Dynamika ekosystemu (sukcesja). Wpływ działalności człowieka na funkcjonowanie ekosystemów. 6. Metody badań i opisu fitocenoz i ich zastosowanie w kształtowaniu środowiska. Charakterystyka głównych typów siedlisk. Przydatność dla produkcji rolnej i leśnej. Waloryzacja przyrodnicza. 7. Wpływ czynników abiotycznych na występowanie zbiorowisk. Fito i zoogeografia. Najważniejsze biomy świata. Ćwiczenia (30 godz.) 1. Organizacja i funkcjonowanie komórki roślinnej. Budowa tkanek roślinnych i ich rola. Budowa morfologiczna i anatomiczna korzeni i pędów. Zróżnicowanie systemów korzeniowych - możliwości zastosowań w inżynierii środowiska. Modyfikacje korzeni i pędu. Budowa morfologiczna i anatomiczna kwiatów i owoców. Przystosowanie kwiatów do różnych sposobów zapylania. Zależność budowy owoców od sposobu rozsiewania. Metody opisu budowy kwiatu. Obserwacje mikroskopowe i makroskopowe. Sporządzanie rysunków. 2. Bakterie, glony, grzyby i porosty - budowa, zróżnicowanie systematyczne, występowanie, rola w przyrodzie i znaczenie w gospodarce. Mszaki i paprotniki. Zróżnicowanie systematyczne. Schemat budowy. Przemiana pokoleń. Obserwacje mikro i makroskopowe. Sporządzanie rysunków 3. Rośliny nasienne - charakterystyka. Nagonasienne przegląd najważniejszych gatunków drzew szpilkowych. Oznaczanie wybranych gatunków na podstawie pędów. Metodyka posługiwania się kluczami do oznaczania roślin. Różnice pomiędzy roślinami jedno i dwuliściennymi. Przegląd najważniejszych rodzin roślin dwuliściennych. Wykorzystanie gatunków w gospodarce i jako rośliny wskaźnikowe. Rośliny jednoliścienne. Przegląd najważniejszych rodzin roślin jednoliściennych. Wykorzystanie gatunków w gospodarce i jako rośliny wskaźnikowe. Rozróżnianie traw i turzyc. Oznaczanie zbóż. 4. Metody badań ekologicznych. Przegląd metod stosowanych w badaniach ekologicznych. Ocena liczebności (zagęszczenia) różnych grup organizmów. Sposoby pobierania prób i wyznaczania powierzchni badawczych. Różnorodność biologiczna. Znaczenie różnorodności gatunkowej i jej zagrożenia. Metody oceny różnorodności gatunkowej. Obliczanie współczynnika różnorodności Wienera-Shanona i dominacji Simpsona. |
Literatura: |
1. Krebs C. J. 2011. Ekologia PWN Warszawa 2. Lack A.J., Evans D.E. 2003. Biologia roślin - Krótkie wykłady. PWN Warszawa 3. Mackenzie A., Ball S, Virdee S. R. 2005. Ekologia – krótkie wykłady. PWN Warszawa. 4. Pojnar E. i in. 1993. Botanika : teoria i ćwiczenia. Cz. 1, Anatomia, fizjologia roślin. Akademia Rolnicza w Krakowie 5. Pojnar E. i in. 1999. Botanika : teoria i ćwiczenia. Cz. 2, Systematyka roślin. Akademia Rolnicza w Krakowie 6. Pullin A. S. 2005. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN Warszawa 7. Stupnicka-Rodzynkiewicz E., Dąbkowska T. 2011. Ekologia. Podręcznik do wykładów i ćwiczeń. Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. 8. Weiner J. 2008. Życie i ewolucja biosfery. PWN Warszawa 9. Wysocki C., Sikorski P. 2009. Fitosocjologia stosowana w ochronie i kształtowaniu krajobrazu. SGGW Warszawa |
Efekty uczenia się: |
Wiedza Ma ogólną wiedzę o strukturze i funkcjonowaniu przyrody na poziomie organizmu, populacji biocenozy i ekosystemu Rozpoznaje najważniejsze współczesne zagrożenia dla przyrody ożywionej i sposoby przeciwdziałania Posiada ogólną wiedzę o sposobach opisu elementów przyrodniczych (zbiorowiska roślinne, typy siedlisk) Umiejętności Rozpoznaje podstawowe jednostki systematyczne roślin na podstawie budowy morfologicznej i anatomicznej. Potrafi wykorzystać klucze do oznaczeń. Identyfikuje i ocenia wartość przyrodniczą organizmów żywych na różnych poziomach złożoności przy użyciu różnych źródeł Dobiera metody bioindykacyjne do oceny właściwości środowiska i wpływu działalności człowieka Kompetencje społeczne Posiada świadomość odpowiedzialności, oraz ryzyka, skutków ekonomicznych i społecznych oddziaływania człowieka na przyrodę |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykłady Ocena podsumowująca - egzamin ograniczony czasowo Ćwiczenia Sprawdzian wiedzy Ocena umiejętności wykonania zadań |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.