Biogeografia

Omówione będą czynniki abiotyczne i biotyczne wpływające na rozmieszczenie roślin i zwierząt na Ziemi. Studenci zostaną zaznajomieni ze strukturą roślinności oraz podstawowymi formacjami roślinnymi świata. Poznają krainy zoogeograficzne. W ramach ćwiczeń studenci poznają typy i dynamiką zasięgów taksonów roślin. Omówione zostaną rodzaje i przyczyny dyspersji zwierząt oraz czynniki wpływające na kolonizację nowych środowisk. W trakcie zajęć w Ogrodzie Botanicznym UJ, studenci będą prowadzić bezpośrednią obserwację przedstawicieli tropikalnych formacji roślinnych (w szklarniach) oraz flory strefy występującej w klimatach umiarkowanych (w otwartej części ogrodu). W ramach ćwiczeń z zoogeografii studenci będą zajmować się badaniem zasięgów geograficznych zwierząt oraz czynnikami wpływającymi procesy zoogeograficzne. W trakcie zajęć Krakowskim ZOO, studenci będą prowadzić bezpośrednią obserwację przedstawicieli fauny pochodzących z różnych krain zoogeograficznych.

1. Podstawowe pojęcia, przedmiot i zadania biogeografii. Działy i podstawowe pojęcia geografii roślin: formy życiowe roślin, zbiorowiska roślinne, pojęcie flory i roślinności, pojęcie formacji i zespołów roślinnych. Struktura biosfery

2. Czynniki abiotyczne decydujące o rozmieszczeniu roślin i zwierząt na Ziemi (światło, temperatura, wiatr, woda, ogień).

3. Czynniki biotyczne decydujące o rozmieszczeniu roślin i zwierząt na Ziemi (konkurencja, żerowanie, pasożytnictwo, oddziaływania mutualistyczne).

4. Konstytucja ekologiczna gatunków roślin (ekspansywność, rozprzestrzenianie potomstwa, ekotypy)

5. Piętrowy układ roślinności.

6. Charakterystyka podstawowych formacji roślinnych: formacje leśne klimatu gorącego, umiarkowanego i zimnego, formacje trawiaste, tundra, pustynie gorące, klimatu umiarkowanego i zimnego.

7. Charakterystyka krain zoogeograficznych

8. Metody wyznaczania zasięgów (kreślenie map liniowych na podstawie map punktowych i kartogramowych).

9. Typologia zasięgów. Wyznaczanie granic zasięgów luźnych, zwartych i rozerwanych

10. Ćwiczenia terenowe – w Ogrodzie Botanicznym UJ Przystosowania roślin do życia w różnych warunkach klimatycznych i siedliskowych. (Zajęcia w szklarni i otwartej części ogrodu.)

11. Rodzaje i przyczyny dyspersji zwierząt oraz czynniki wpływające na kolonizację nowych środowisk. Badanie zasięgów geograficznych zwierząt oraz czynnikami wpływającymi procesy zoogeograficzne

12. Przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach klimatycznych i siedliskowych. (Krakowski Ogród Zoologiczny).

Kornaś J. & Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia roślin. Wyd. II. PWN, Warszawa.

Weiner J. 2005. Życie i ewolucja biosfery. Wyd. II. PWN Warszawa.

Kostrowicki S.A. 1999. Geografia biosfery. Biogeografia dynamiczna lądów. PWN, Warszawa.

Udvardy M. 1978. Zoogeografia dynamiczna. PWN, Warszawa.

Wiedza

Zna główne działy i pojęcia z zakresu fitogeografii i zoogeografii.

Posiada wiedzę na temat czynników biotycznych i abiotycznych kształtujących szatę roślinną i faunę Ziemi.

Zna strukturę roślinności na świecie oraz posiada wiedzę na temat formacji roślinnych i krain zoogeograficznych występujących na Ziemi.

Zna typy zasięgów roślin i zwierząt, objaśnia czynniki kształtujące je oraz sposoby ich przedstawiania.

Umiejętności

Na podstawie danych o miejscach występowania gatunków i strukturze populacji potrafi kreślić różne rodzaje map zasięgowych.

Potrafi wskazać cechy roślin występujących w określonych formacjach roślinnych oraz adaptacje zwierząt do zajmowanych środowisk.

Kompetencje społeczne

Ma świadomość bogactwa florystycznego i faunistycznego Ziemi.

Dostrzega rolę ogrodów botanicznych i zoologicznych wynikające z tego korzyści dla studentów i społeczeństwa.

Zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i rozumie konieczność ciągłego dokształcania się.

Egzamin ustny

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W,

U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej

składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K)

efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U

lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%),

ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Nie dotyczy