Rozród zwierząt

Wykłady (20 godzin)

Badania nad rozrodem i biotechnologią rozrodu zwierząt w aspekcie historyczny. Determinacja płci i embriogeneza układu rozrodczego ssaków, najważniejsze zaburzenia. Zstępowanie jąder; Dojrzałość płciowa i hodowlana. Hormonalna regulacja funkcji rozrodczych samca. Spermatogeneza; Dojrzewanie plemników w najądrzach. Ultrastruktura plemnika ssaka, właściwości nasienia i możliwości konserwacji męskich komórek rozrodczych; Dojrzewanie płciowe i neurohormonalna regulacja funkcji rozrodczych samic, sezonowość, hormony jajnika w regulacji cyklu rujowego; Oogeneza i folikulogeneza, typy owulacji i mechanizmy zapłodnienia; Metody sterowania cyklem rujowym i owulacją u samic zwierząt gospodarskich; Przedimplantacyjny rozwój zarodka, wczesna zamieralność zarodków, gastrulacja i organogeneza; Błony płodowe, implantacja, łożysko i jego funkcje; Ciąża pojedyncza i mnoga; Porody; Udział technik wspomaganego rozrodu w zachowaniu puli zasobów genetycznych i bioróżnorodności zwierząt

Ćwiczenia (20 godzin)

Układ rozrodczy samców zwierząt gospodarskich: ocena budowy morfologicznej i histologicznej narządów rozrodczych; ocena sekcyjna; Ocena przydatności ogiera/buhaja do rozrodu: zachowanie płciowe samca, badanie kliniczne narządów rozrodczych, pobierania i ocena makroskopowa nasienia; Ocena mikroskopowa nasienia: wykonywanie i ocena rozmazów nasienia, obliczanie koncentracji plemników w ejakulacie i dawek inseminacyjnych; Konserwacja, transport i przygotowanie nasienia do inseminacji Układ rozrodczy samic zwierząt gospodarskich: ocena budowy morfologicznej i histologicznej narządów rozrodczych, ocena sekcyjna; Ocena przydatności do rozrodu samic zwierząt gospodarskich, cykl rujowy, zachowanie płciowe, wyznaczanie optymalnego terminu inseminacji; Inseminacja na przykładzie klaczy i/lub krowy; Laboratoryjne i kliniczne metody rozpoznawania ciąży u zwierząt gospodarskich; ocena różnic gatunkowych w budowie łożysk na dostępnym materiale (koty, psy, bydło, konie, świnie);Przebieg fizjologicznego porodu u samic zwierząt gospodarskich, na przykładzie krowy i klaczy; Wybrane aspekty neonatologii

WIEDZA - absolwent zna i/lub rozumie

najważniejsze odkrycia w zakresie rozwoju badań nad rozrodem i biotechnologią rozrodu zwierząt; czynniki warunkujące determinację płci i embriogenezę układu rozrodczego ssaków; pojęcia dojrzałości płciowej i hodowlanej zwierząt, mechanizmy endokrynne biorące udział w regulacji ich funkcji rozrodczych, w tym cyklu rujowego; proces spermatogenezy i oogenezy, mechanizmy dojrzewania gamet; właściwości nasienia i możliwości konserwacji męskich komórek rozrodczych metody sterowania cyklem rujowym i owulacją u samic zwierząt gospodarskich, możliwości ich wykorzystania w hodowli zwierząt; typy i mechanizmy owulacji, etapy zapłodnienia i rozwoju zarodkowego; pojęcia gastrulacji, organogenezy, proces implantacji, rodzaje błon płodowych, budowę i funkcje łożysk, przebieg ciąży i porodu samic zwierząt gospodarskich; podstawowe biotechniki wspomaganego rozrodu stosowane w hodowli zwierząt i ich znaczenie w zachowaniu bioróżnorodności

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

zidentyfikować narządy rozrodcze samców i samic, ocenić budowę histomorfologiczną gonad i morfologię gamet; ocenić zachowanie płciowe samców zwierząt gospodarskich i towarzyszących oraz parametry makro- i mikroskopowe nasienia, obliczyć koncentrację plemników w ejakulacie i dawki inseminacyjne, rozrzedzić nasienie i przygotować do inseminacji i/lub konserwacji i transportu; rozpoznać objawy rujowe samic zwierząt gospodarskich i towarzyszących, wyznaczyć fazy cyklu rujowego optymalny termin inseminacji/krycia; zidentyfikować łożyska zwierząt gospodarskich i towarzyszących, wymienić metody stosowane w diagnostyce ciąży oraz zachować się w trakcie porodu u samic zwierząt gospodarskich

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent:

rozumie potrzebę samokształcenia i wdrażania do praktyki posiadanej wiedzy i umiejętności zawodowych; ma świadomość potrzeby konsultacji pomiędzy nauką a praktyką; potrafi współpracować w zespole

Cel przedmiotu jest zaznajomienie słuchaczy z mechanizmami fizjologicznymi regulującymi procesy rozrodcze zwierząt gospodarskich i towarzyszących oraz z podstawowymi metodami biotechnologii rozrodu. Tematyka zajęć obejmuje endokrynną regulację funkcji rozrodczych samców i samic, gametogenezę, właściwości i konserwacją nasienia, typy i mechanizmy owulacji, możliwości sterowania cyklem rujowym i owulacją, inseminację, fizjologię ciąży, metody diagnostyki ciąży i mechanizmy porodu, a także możliwości zastosowania technik wspomaganego rozrodu w ochronie zasobów genetycznych i bioróżnorodności zwierząt. Demonstracje i ćwiczenia praktyczne przeprowadzane są głównie na zwierzętach gospodarskich oraz na izolowanym materiale pozyskiwanym na terenie lokalnych ubojni.

1. Krzymowski T. (praca zbiorowa):Fizjologia zwierząt , Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1995 str: 143-194; 554-615

2. Bielański A, Tischner M.: "Biotechnologia rozrodu zwierząt udomowionych", Wyd. Drukrol, 1997

3. Krzymowski T: (praca zbiorowa), W: Biologia rozrodu zwierząt: t.1 Fizjologiczna regulacja procesów rozrodczych t. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2007

4. Strzeżek J. (praca zbiorowa) W: Biologia rozrodu zwierząt: t.2: Biologiczne uwarunkowania wartości rozwodowej samca. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 20075

5. Wierzbowski S. (praca zbiorowa). Andrologia, Wydawnictwo Platan, Kraków, 1996; 1999

6. Bielańska-Osuchowska Z., Embriologia. PWRiL, Warszawa, 1993; 2001