Biologia komórki z elementami histologii

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze strukturą komórek i tkanek zwierzęcych jako podstawowych jednostek budowy organizmów wielokomórkowych, przystosowanych do pełnienia wysoko wyspecjalizowanych funkcji. Struktury komórkowe omawiane są na poziomie mikroskopii świetlnej i elektronowej z uwzględnieniem nowoczesnych technik stosowanych do analizy procesów życiowych zachodzących w komórce. Budowa tkanek i tworzonych przez nie narządów analizowane będą na poziomie mikroskopii świetlnej w celu dokładniejszego i bardziej wszechstronnego poznania istoty procesów życiowych organizmów zwierzęcych.

Wykłady:

1. Pochodzenie i ewolucja komórek, komórki pro- i eukariotyczne, teoria komórkowa i jej konsekwencje.

2. Cytoplazma podstawowa, struktura i funkcja błon cytoplazmatycznych, błona komórkowa, glikokaliks, ściana komórkowa.

3. Połączenia międzykomórkowe i transport przez błony (transport bierny, wspomagany, aktywny).

4. Jądro komórkowe struktura i funkcja; zachowanie, przekazywanie i realizacja informacji genetycznej

5. Siateczka śródplazmatyczna gładka i szorstka. Struktura i funkcja rybosomów. Biosynteza białka

6. Aparat Golgiego, segregacja produktów komórki. Transport pęcherzykowy, fagocytoza, pinocytoza, transcytoza, lizosomy, sferosomy, peroksysomy

7. Energia, mitochondria i chloroplasty

8. Cykl komórkowy, wzrost i podział komórki somatycznej (mitoza), apoptoza

9. Gametogeneza zwierząt

10. Tkanki zwierzęce

Ćwiczenia:

1. Mikroskopia świetlna: historia mikroskopii, budowa mikroskopu świetlnego, rodzaje mikroskopów, zasada działania, mikroskopy konfokalne. Nauka ustawienia oświetlenia Kohlera w mikroskopie pracującym w jasnym polu.

2. Metody przygotowania i obrazowania materiału biologicznego w mikroskopie świetlnym

3. Analiza komórek zwierzęcych budujących tkanki: tkanka nabłonkowa

4. Analiza komórek zwierzęcych budujących tkanki: tkanka łączna

5. Analiza komórek zwierzęcych budujących tkanki: tkanka mięśniowa

6. Analiza komórek zwierzęcych budujących tkanki: tkanka nerwową i glejową

7. Spermatogeneza i oogeneza. Ultrastruktura plemnika i komórki jajowej.

8. Cykl komórkowy. Mejoza i mitoza.

9. Identyfikacja organelli i struktur subkomórkowych na podstawie elektronogramów komórek zwierzęcych

1. Kłyszejko-Stefanowicz L. Cytobiochemia, PWN Warszawa

2. Alberts B., Bray D. Podstawy biologii komórki, PWN Warszawa, 1999

3. Woźny A., Michejda J., Ratajczak L. Podstawy biologii komórki roślinnej, UAM, 2000

4. Kilarski W. Strukturalne podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa, 2003

5. Cichocki T., Litwin J.A., Mirecka J.: Kompendium histologii. Wydawnictwo UJ, Kraków 2009.

2. Litwin J.A., Gajda M.: Podstawy technik mikroskopowych, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011.

3. Young B., Lowe J.S., Stevens A., Heath J.W.: Histologia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.

4. Sawicki W. - Histologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.

5. Kuryszko J., Zarzycki J. - Histologia Zwierząt. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2000

Wiedza:

- Opisuje budowę i pochodzenie komórek prokariotycznych i eukariotycznych

- Wyjaśnia budowę i funkcjonowanie poszczególnych organelli komórkowych

- Objaśnia procesy metaboliczne zachodzące w komórce oraz mechanizm regulacji cyklu komórkowego

- Charakteryzuje komórki rozrodcze, a także procesy procesy związane z podziałem mitotycznym i mejotycznym jądra komórkowego

- Opisuje typy tkanek zwierzęcych, a także objaśnia związek budowy i funkcji na poziomie tkanek

Umiejętności:

- Obsługuje mikroskop optyczny, rozwiązuje proste problemy z jego funkcjonowaniem

- Sporządza preparaty cytologiczne i histologiczne różnymi technikami z różnorodnego zwierzęcego, a także przeprowadza ich interpretację

- Interpretuje wyniki analiz cytologicznych oraz elektronogramy

- Rozpoznaje i interpretuje komórki i tkanki zwierzęce

- Wykorzystuje podstawy technik mikroskopii elektronowej w badaniach cytologicznych

Kompetencje społeczne:

- Wykorzystuje podstawy technik mikroskopii elektronowej w badaniach cytologicznych

- Posiada świadomość odpowiedzialności i ryzyka stosowania odczynników chemicznych w analityce laboratoryjnej