Chemia ogólna i nieorganiczna T.1s.CHON.SI.TTDDZ.T
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2024/2025

1. Atkins W.P., Jones L. Chemia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020 (lub inne wydanie)

2. P.A. Cox, Chemia nieorganiczna. Krótkie wykłady, PWN, Warszawa 2022 (lub inne wydanie)

3. P. Mastalerz, Elementarna chemia nieorganiczna. Wydawnictwo Chemiczne, 2017

Dla ambitnych

4. A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, 2012 (lub inne wydanie)

WIEDZA - zna i rozumie:

podstawowe zjawiska, pojęcia i prawa chemiczne, z uwzględnieniem obliczeń stechiometrycznych niezbędnych do analizy objętościowej, w tym podstawowe sposoby wyrażania stężeń (procentowe, molowe, ułamek molowy, ppm). Klasyfikuje poszczególne rodzaje substancji nieorganicznych.

właściwości najważniejszych pierwiastków i związków chemicznych. Prezentuje równania reakcji chemicznych z udziałem różnych substancji chemicznych. Wyjaśnia zależność pomiędzy budową substancji a jej właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Prezentuje równania reakcji przebiegających w roztworach wodnych i przewiduje ich skutki.

właściwości roztworów wodnych i układów koloidalnych. Określa wpływ czynników fizykochemicznych na stan równowagi chemicznej i szybkość reakcji chemicznych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - jest gotów do:

ciągłego dokształcania się i podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz rozwoju osobistego.

Egzamin pisemny na koniec semestru.

Zestawy potencjalnych pytań egzaminacyjnych udostępniane studentom poprzez platformę Teams po skończeniu każdego bloku tematycznego.

Ostateczny zestaw egzaminacyjny zawiera 10 pytań wybranych z zestawów udostępnionych studentom, każde pytanie po 10 pkt.

Do uzyskania oceny dostatecznej wymagane jest minimum 50 pkt. W przypadku gdy punktów uzyskanych z egzaminu jest mniej niż 50, ale nie mniej niż 40, egzamin może być zdany jeśli średnia ocena (uwzględniająca ocenę z zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych i audytoryjnych) jest nie mniejsza niż 3,0 (waga oceny z egzaminu to 0,50).

Materia. Podstawowe prawa rządzące przemianami chemicznymi. Pomiary i jednostki, mol i masa molowa, związek chemiczny, mieszaniny.

Podział związków nieorganicznych: tlenki, kwasy, wodorotlenki, sole, wodorki.

Rodzaje reakcji chemicznych: reakcja syntezy, analizy, wymiany. Interpretacja jakościowa i ilościowa równania reakcji chemicznej. Stopnie utleniania pierwiastków - reakcje utleniania i redukcji. Szereg elektrochemiczny metali - właściwości wynikające z położenia w szeregu elektrochemicznym. Stechiometria.

Budowa atomu i układ okresowy: modele atomów, konfiguracja elektronowa pierwiastków, układ okresowy pierwiastków, elektroujemność pierwiastków. Właściwości pierwiastków wynikające z ich położenia w układzie okresowym.

Powstawanie związków chemicznych. Wiązania kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe, koordynacyjne. Wiązanie a właściwości związku chemicznego.

Budowa cząsteczki: kształt cząsteczek i jonów, model VSEPR, teoria wiązań walencyjnych, teoria orbitali molekularnych.

Stężenia roztworów, reakcje w roztworach wodnych: dysocjacja elektrolityczna - stała i stopień dysocjacji, elektrolity mocne i słabe, prawo rozcieńczeń Ostwalda. Teoria kwasów i zasad.

Autodysocjacja wody, iloczyn jonowy wody, wykładnik stężenia jonów wodorowych pH i wodorotlenowych pOH, reakcje zobojętnienia, elektrolity amfoteryczne. Wyznaczanie pH roztworów, hydroliza soli, odczyn roztworów soli, roztwory buforowe. Iloczyn rozpuszczalności, związki trudnorozpuszczalne, reakcje wytrącania osadów.

Stan i stała równowagi chemicznej, aktywność substancji, termodynamiczna stała równowagi chemicznej. Reguła przekory Le Chateliera-Brauna. Wpływ temperatury i ciśnienia na stałą równowagi chemicznej, równanie izobary van 't Hoffa - praktyczne wykorzystanie.

Elementy termodynamiki chemicznej i termochemii. Efekty energetyczne reakcji chemicznych. Prawo Hessa, obliczenia termochemiczne. Procesy odwracalne i nieodwracalne, samorzutne i wymuszone. Warunek równowagi układu i kierunek samorzutnego przebiegu reakcji.

Elementy kinetyki chemicznej. Szybkość reakcji chemicznych, stała szybkości reakcji, wpływ stężenia reagentów na szybkość reakcji. Wpływ temperatury na szybkość reakcji. Energia aktywacji, teoria kompleksu aktywnego. Rodzaje katalizy. Kataliza enzymatyczna w życiu codziennym i przemyśle spożywczym.

Układy koloidalne: charakterystyka, podział, metody otrzymywanie, zastosowanie jako składniki żywności. Budowa cząstek koloidalnych. koagulacja i peptyzacja koloidów. Charakterystyka, właściwości i zastosowania układów koloidalnych.

Elektrochemia. Rodzaje elektrod, standardowy (normalny) potencjał elektrody. Szereg standardowych potencjałów elektrod. Elektrody I-go i II-go rodzaju, elektrody jonoselektywne. Potencjometryczny pomiar pH.

Właściwości gazów: prawa gazowe, dyfuzja.

Ciecze i ciała stałe. Właściwości cieczy, właściwości koligatywne roztworów. Osmoza. Układy koloidalne: charakterystyka, podział, metody otrzymywania, zastosowanie jako składniki żywności. Budowa cząstek koloidalnych. Koagulacja i peptyzacja koloidów. Oddziaływania międzycząsteczkowe.

Związki kompleksowe: ligandy, liczba koordynacyjna, stała trwałości. Chemia nieorganiczna i właściwości związków nieorganicznych a życie codzienne.

Wykład odbywa się stacjonarnie na sali wykładowej.

Prezentacja w programie PowerPoint (konspekt do prezentacji jest każdorazowo udostępniany studentom najpóźniej w przeddzień wykładu) połączona z komentarzem ustnym wykładowcy.